AIDS, HIV olumlu şahısların hiç bir tedavi almamaları kararı, hayatlarının ilerleyen periyotlarında bedende birtakım beyaz kan hücreleri kandaki oranının epey düşük düzeylere gelmesiyle birlikte, bağışıklık sisteminin çökmesi ve öbür bir epeyce hastalık ve enfeksiyona açık hale gelmeleriyle birlikte gelişen bir sendromdur.
Kan milimetreküpünde sağlıklı bir hastada 500-1600 içinde CD4 hücresi bulunmaktadır. AIDS gelişen bireylerde bu sayı 0’a kadar düşmektedir.
AIDS, HIV virüsüne bağlı olarak gelişir. Fakat her HIV olumlu kişi AIDS olmaz. Tedavi edildiği sürece hastalığın bu evreye gelme ihtimali çok düşüktür. Bireylerde AIDS geliştiğinde de tedaviye başlanması mümkündür bir daha de erken teşhis ile başlayan tedavideki kadar tesirli bir sonuç alınabilmektedir.
HIV NEDİR?
HIV bugüne kadar dünyada en uzun sürmüş epidemidir. Virüsün bedenden büsbütün atılmasını sağlayan kesin bir tedavisi ya da aşısı çabucak hemen bulunmamıştır.
HIV, kan yoluyla ya da anne sütü, sperm, boşalma öncesi sıvı, vajinal ve rektal sıvılar yoluyla bulaşmaktadır. Bu sebeple cinsel ilişki yoluyla bulaşma riski fazla olan bir virüstür. Virüs bedene girdikten daha sonraki bir ay içerisinde akut bir atak yapar ve daha sonrasında tedavi edilmezse bedende çoğalmaya devam eder. Akut devirden daha sonra hastalık 10-15 sene sessiz olarak seyredebilir, şahıslarda hastalık belirtileri görülmez. Lakin bireyler bu vakitte hastalığı bulaştırmaya devam ederler.
Ancak bu şahıslarda hastalığın üçüncü ve en ileri düzeyi olan AIDS çabucak hemen gelişmemiştir. Tedavi edilmediği takdirde hastalık üçüncü evreye ilerler ve bireylerin bağışıklık sistemleri zayıflayarak öbür enfeksiyon ve hastalıklara karşı savunmasız hale gelirler.
Bu sebeple, artık hastalar enfeksiyon tespit edildikten daha sonrasında ilaç tedavisine başlamakta ve bu biçimdelikle hastalık üçüncü evreye ilerlemeden hayatlarını sağlıklı halde sürdürebilmekte, evlenip çocuk sahibi olabilmektedirler.
AIDS NASIL BULAŞIR?
AIDS hastalığı HIV virüsü ile enfekte olmuş şahısların beden sıvılarının, virüs ile temas etmemiş şahısların bedenine girmesi ile yayılım gösterir. Virüsün yayılmasında tesirli olan beden sıvıları kan, sperm, vajina salgısı ve anne sütü halinde sıralanır.
Cinsel alaka yoluyla bulaşma: HIV virüsü bulaşmalarının %80-85’i korunmasız cinsel alaka ile gerçekleşir. HIV-pozitif erkeğin sperm hücresinde HIV-pozitif bayanın ise vajina salgısında yer alan virüs, cinsel münasebet sırasında bütünlüğü bozulmuş beden mukozalarından içeri girer. AIDS hastalığında cinsel ilgi ile bulaşma formülü korunmasız cinsel bağlantıya giren tüm bireyler içinde (kadından erkeğe, erkekten bayana, bayandan bayana ve erkekten erkeğe) meydana gelebilir. HIV-pozitif bir bireyle gerçekleşen tek bir korunmasız bağ dahi AIDS hastalığının gelişmesine niye olabilir.
Kan yoluyla bulaşma: HIV virüsü, enfekte hastaların kanında bulunur ve sağlıklı bireylerin bu kan ile temas etmesi kararında yayılım gösterir. Kan yoluyla bulaşma çoklukla hasta bireyin kanıyla temas etmiş aletlerle faydalanma ya da enfekte olmuş kanın deri yahut mukoza sıvılarıyla teması kararında gerçekleşir. Bu tıp bulaşma konusunda en çok risk altında olan küme sıhhat çalışanlarıdır denilebilir.
Anniçin bebeğe bulaşma: Virüs ile enfekte olmuş bir anne, virüsü bebeğine gebelik periyodunda, doğum sırasında yahut doğum daha sonrası emzirme süreci ile bulaştırabilir.
AIDS TANISI NASIL KONUR?
HIV/AIDS tanısı kanda bulunan antikorları yahut virüsün bir modülü olarak sayılabilen antijenleri görüntüleyen HIV testi ile temalır. Bireyin virüs ile temasından yaklaşık 3-8 hafta daha sonra bağışıklık sistemi birinci yansıyı verir ve kandaki antikor sayısı süratle artmaya başlar.
Bazı durumlarda antikor sayısı 6 ay kadar uzun bir süre boyunca artık göstermez. bu biçimde bir durumun meydana gelmesi hastalığın tanılanmasını geciktireceği için çoklukla antijen ve antikoru birlikte inceleyen testler tercih edilir. Bu sayede hastanın virüs ile temasından daha sonraki 3. haftadan itibaren teşhis koymak mümkün hale gelir.
Tanı süreci için yapılacak birinci test ELISA testidir. Bu test ile yapılan inceleme kararı HIV enfeksiyonun varlığı kanıtlanamazsa sonuç negatif olarak kıymetlendirilir. ELISA testinin olumlu sonuçlanması durumunda test bir dahalenir ve sonuç tekrar olumlu çıkarsa Western blot ismi verilen doğrulama testi yapılır. Doğrulama testinin de müspet sonuçlanması halinde şahsa HIV/AIDS tanısı temalır.
AIDS BELİRTİLERİ NELERDİR?
AIDS’in fazlaca sayıda belirtisi bulunmaktadır. Bu belirti ve bulgular diğer hastalıklarda da görüldüğü için kesinlikle alanında uzman doktora gidilerek gerekli testler yapıldıktan daha sonra gerçek teşhis konularak tedavi süreci başlatılmalıdır. AIDS’in en kıymetli belirtileri şunlardır;
-Hızlı kilo kaybı
-yenidenlayan ateş
-Gece terlemeleri
-Aşırı ve sebebi bilinmeyen yorgunluk
-Koltuk altı, kasık yahut boyun lenf bezlerinde büyüme
-Ağız, makat yahut genital bölgede oluşan yaralar
-Akciğer infeksiyonları
-Cilt, ağız, burun yahut göz kapaklarında lekelenmeler
-Hafıza kaybı
-Depresyon
-Nörolojik bozukluklar
HIV İNFEKSİYONU BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bazı şahıslarda infeksiyonun başlangıcından 2-4 hafta daha sonra grip gibisi belirtiler ortaya çıkmaktadır. Bu devir akut HIV infeksiyonu olarak isimlendirilmektedir. Bu belirtiler birkaç gün yahut hafta sürmektedir. bu vakitteki belirtiler;
-Ateş
-Üşüme
-Titreme
-Döküntü
-Gece terlemesi
-Kas ağrıları
-Boğaz ağrısı
-Halsizlik
-Lenf bezlerinde şişme
-Ağızda yaralar
Ancak kimi bireyler akut HIV infeksiyonu devrinde bir belirtileri hissetmeyebilmektedir. Bu belirtilerin görülmesi de tek başına HIV infeksiyonu olduğu manasına gelmemelidir. Bu belirtiler öbür hastalıklara bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir.
HIV infeksiyonuna niye olabilecek bir temas var ise bir sıhhat kuruluşuna başvurarak HIV için test yaptırılmalıdır. Riskli bir temastan daha sonra bu belirtileri yaşayan bireylerin kesinlikle bir sıhhat kuruluşuna başvurarak testleri yaptırması gerekmektedir. Zira HIV infeksiyonunun teşhisinin tek yolu gerekli testlerin yaptırılmasıdır.
AIDS NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Retrovirüs kümesinde bulunan HIV’e karşı tesirli olan Anti-Retroviral ismi verilen 4 farklı tipte ilaç geliştirilmiştir. Bu ilaçlar bedenin farklı düzeneklerinde fonksiyon görür ve HIV’nin tedavisi, bu ilaçların birkaç adedinin kombinasyonu ile planlanabilir.
HIV’nin kesin tedavisi yoktur, yani virüs büsbütün bedende yok edilemez fakat ilaçlar ile denetim altına alınabilir. Tedavinin gayesi; virüsün bir daha oluşmasını önlemektir. bu biçimdece, virüsün, tedaviye dirençli olabilen biroldukça mutasyon geliştirme mümkünlüğü azaltılır.
Tedavi ile kandaki virüs ölçüsünü gösteren viral yük denilen kıymet en alt seviyeye indirilir, bağışıklık sistemini korunur ve HIV müspet kişinin hayat kalitesi ve beklentisi artırılır. Tedavi ayrıyeten HIV virüsünün ölçüsünü azaltacağından bulaş riskini de azaltır.
Riskli Durum / Davranış daha sonrası Korunma
PEP (Post-Exposure Prophylaxis), rastgele bir niçinle HIV’e maruz kalındığında, antiretroviral ilaçlar (ART) kullanılarak kişinin enfekte olma riskini düşüren önleyici bir tedavidir. PEP yalnızca acil durumlarda kullanılmalı ve HIV’ye maruz kaldıktan daha sonraki 72 saat ortasında başlatılmalıdır.
Bu ilaçlar 1-3 ay müddetle alınır. İlaçların önemli yan tesirlerinin olmasının yanı sıra 100 tesirli değillerdir. Bu niçinle HIV bulaşmasına niye olacağını düşündüğünüz bir olay ile karşılaştıktan daha sonra en kısa müddette bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurmanız gerekir.
HIV’den Korunma Yolları
-Cinsel alakada kondom (prezervatif) kullanmak HIV’den korunmanın günümüzde en tesirli yoludur. Lakin kondomun temas evvel takılması ve üzerinde delik olmaması ve yırtılmaması epey değerlidir.
-Doğum denetim hapı, iğneleri ve deri altı bantları, spiraller ve öteki gebelik önleyici yollar HIV’ye karşı müdafaa sağlamaz.
HIV ve Gebelik
HIV-pozitif olmak çocuk yapmaya mani bir durum değildir. Şayet erkek HIV taşıyıcısı ise, spermi alınarak dış ortamda virüsten temizlenerek anne rahmine yerleştirilir. HIV olumlu hanımın hamile kalmasında rastgele bir sakınca yoktur.
İzlem ve tedavisinin uygun şartlarda yapılması ve virüs yükünün ölçülmeyecek seviyede olması, HIV’in bebeğe geçişini kıymetli ölçüde azaltmaktadır. Kişinin hamile kalmadan evvel, kanındaki HIV RNA seviyesinin en az 6 ay mühletle ölçülemeyecek seviyelerde olması, bulaşmayı azaltmaktadır.
HIV müspet hamilelerin antiretroviral tedavi kullanması, planlanmış sezaryen uygulamaları ve bebeğin hazır mamayla beslenmesinin sağlanmasıyla bilhassa gelişmiş ülkelerdeki bulaşma suratı %1-2’ye kadar inmiştir. Bulaş durumunda doğum daha sonrası ağız yoluyla verilen şuruplarla bebek tedavi edilmektedir.
ELISA TESTİ NEDİR?
ELISA testi bir antijen (mesela mikroorganizmanın özel bir proteini) ve bir antikor (antijene karşı üretilen protein yapısındaki molekül) içindeki tepkisi göstererek çeşitli hastalıkların teşhisinde kullanılmaktadır. Testin kararınu görülür hale getirmek için bir enzimden yararlanılmaktadır. ELISA testi ile infeksiyon etkenleri yahut bunlara karşı bedenin oluşturduğu antikorlar saptanabilmektedir.
Kan milimetreküpünde sağlıklı bir hastada 500-1600 içinde CD4 hücresi bulunmaktadır. AIDS gelişen bireylerde bu sayı 0’a kadar düşmektedir.
AIDS, HIV virüsüne bağlı olarak gelişir. Fakat her HIV olumlu kişi AIDS olmaz. Tedavi edildiği sürece hastalığın bu evreye gelme ihtimali çok düşüktür. Bireylerde AIDS geliştiğinde de tedaviye başlanması mümkündür bir daha de erken teşhis ile başlayan tedavideki kadar tesirli bir sonuç alınabilmektedir.
HIV NEDİR?
HIV bugüne kadar dünyada en uzun sürmüş epidemidir. Virüsün bedenden büsbütün atılmasını sağlayan kesin bir tedavisi ya da aşısı çabucak hemen bulunmamıştır.
HIV, kan yoluyla ya da anne sütü, sperm, boşalma öncesi sıvı, vajinal ve rektal sıvılar yoluyla bulaşmaktadır. Bu sebeple cinsel ilişki yoluyla bulaşma riski fazla olan bir virüstür. Virüs bedene girdikten daha sonraki bir ay içerisinde akut bir atak yapar ve daha sonrasında tedavi edilmezse bedende çoğalmaya devam eder. Akut devirden daha sonra hastalık 10-15 sene sessiz olarak seyredebilir, şahıslarda hastalık belirtileri görülmez. Lakin bireyler bu vakitte hastalığı bulaştırmaya devam ederler.
Ancak bu şahıslarda hastalığın üçüncü ve en ileri düzeyi olan AIDS çabucak hemen gelişmemiştir. Tedavi edilmediği takdirde hastalık üçüncü evreye ilerler ve bireylerin bağışıklık sistemleri zayıflayarak öbür enfeksiyon ve hastalıklara karşı savunmasız hale gelirler.
Bu sebeple, artık hastalar enfeksiyon tespit edildikten daha sonrasında ilaç tedavisine başlamakta ve bu biçimdelikle hastalık üçüncü evreye ilerlemeden hayatlarını sağlıklı halde sürdürebilmekte, evlenip çocuk sahibi olabilmektedirler.
AIDS NASIL BULAŞIR?
AIDS hastalığı HIV virüsü ile enfekte olmuş şahısların beden sıvılarının, virüs ile temas etmemiş şahısların bedenine girmesi ile yayılım gösterir. Virüsün yayılmasında tesirli olan beden sıvıları kan, sperm, vajina salgısı ve anne sütü halinde sıralanır.
Cinsel alaka yoluyla bulaşma: HIV virüsü bulaşmalarının %80-85’i korunmasız cinsel alaka ile gerçekleşir. HIV-pozitif erkeğin sperm hücresinde HIV-pozitif bayanın ise vajina salgısında yer alan virüs, cinsel münasebet sırasında bütünlüğü bozulmuş beden mukozalarından içeri girer. AIDS hastalığında cinsel ilgi ile bulaşma formülü korunmasız cinsel bağlantıya giren tüm bireyler içinde (kadından erkeğe, erkekten bayana, bayandan bayana ve erkekten erkeğe) meydana gelebilir. HIV-pozitif bir bireyle gerçekleşen tek bir korunmasız bağ dahi AIDS hastalığının gelişmesine niye olabilir.
Kan yoluyla bulaşma: HIV virüsü, enfekte hastaların kanında bulunur ve sağlıklı bireylerin bu kan ile temas etmesi kararında yayılım gösterir. Kan yoluyla bulaşma çoklukla hasta bireyin kanıyla temas etmiş aletlerle faydalanma ya da enfekte olmuş kanın deri yahut mukoza sıvılarıyla teması kararında gerçekleşir. Bu tıp bulaşma konusunda en çok risk altında olan küme sıhhat çalışanlarıdır denilebilir.
Anniçin bebeğe bulaşma: Virüs ile enfekte olmuş bir anne, virüsü bebeğine gebelik periyodunda, doğum sırasında yahut doğum daha sonrası emzirme süreci ile bulaştırabilir.
AIDS TANISI NASIL KONUR?
HIV/AIDS tanısı kanda bulunan antikorları yahut virüsün bir modülü olarak sayılabilen antijenleri görüntüleyen HIV testi ile temalır. Bireyin virüs ile temasından yaklaşık 3-8 hafta daha sonra bağışıklık sistemi birinci yansıyı verir ve kandaki antikor sayısı süratle artmaya başlar.
Bazı durumlarda antikor sayısı 6 ay kadar uzun bir süre boyunca artık göstermez. bu biçimde bir durumun meydana gelmesi hastalığın tanılanmasını geciktireceği için çoklukla antijen ve antikoru birlikte inceleyen testler tercih edilir. Bu sayede hastanın virüs ile temasından daha sonraki 3. haftadan itibaren teşhis koymak mümkün hale gelir.
Tanı süreci için yapılacak birinci test ELISA testidir. Bu test ile yapılan inceleme kararı HIV enfeksiyonun varlığı kanıtlanamazsa sonuç negatif olarak kıymetlendirilir. ELISA testinin olumlu sonuçlanması durumunda test bir dahalenir ve sonuç tekrar olumlu çıkarsa Western blot ismi verilen doğrulama testi yapılır. Doğrulama testinin de müspet sonuçlanması halinde şahsa HIV/AIDS tanısı temalır.
AIDS BELİRTİLERİ NELERDİR?
AIDS’in fazlaca sayıda belirtisi bulunmaktadır. Bu belirti ve bulgular diğer hastalıklarda da görüldüğü için kesinlikle alanında uzman doktora gidilerek gerekli testler yapıldıktan daha sonra gerçek teşhis konularak tedavi süreci başlatılmalıdır. AIDS’in en kıymetli belirtileri şunlardır;
-Hızlı kilo kaybı
-yenidenlayan ateş
-Gece terlemeleri
-Aşırı ve sebebi bilinmeyen yorgunluk
-Koltuk altı, kasık yahut boyun lenf bezlerinde büyüme
-Ağız, makat yahut genital bölgede oluşan yaralar
-Akciğer infeksiyonları
-Cilt, ağız, burun yahut göz kapaklarında lekelenmeler
-Hafıza kaybı
-Depresyon
-Nörolojik bozukluklar
HIV İNFEKSİYONU BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bazı şahıslarda infeksiyonun başlangıcından 2-4 hafta daha sonra grip gibisi belirtiler ortaya çıkmaktadır. Bu devir akut HIV infeksiyonu olarak isimlendirilmektedir. Bu belirtiler birkaç gün yahut hafta sürmektedir. bu vakitteki belirtiler;
-Ateş
-Üşüme
-Titreme
-Döküntü
-Gece terlemesi
-Kas ağrıları
-Boğaz ağrısı
-Halsizlik
-Lenf bezlerinde şişme
-Ağızda yaralar
Ancak kimi bireyler akut HIV infeksiyonu devrinde bir belirtileri hissetmeyebilmektedir. Bu belirtilerin görülmesi de tek başına HIV infeksiyonu olduğu manasına gelmemelidir. Bu belirtiler öbür hastalıklara bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir.
HIV infeksiyonuna niye olabilecek bir temas var ise bir sıhhat kuruluşuna başvurarak HIV için test yaptırılmalıdır. Riskli bir temastan daha sonra bu belirtileri yaşayan bireylerin kesinlikle bir sıhhat kuruluşuna başvurarak testleri yaptırması gerekmektedir. Zira HIV infeksiyonunun teşhisinin tek yolu gerekli testlerin yaptırılmasıdır.
AIDS NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Retrovirüs kümesinde bulunan HIV’e karşı tesirli olan Anti-Retroviral ismi verilen 4 farklı tipte ilaç geliştirilmiştir. Bu ilaçlar bedenin farklı düzeneklerinde fonksiyon görür ve HIV’nin tedavisi, bu ilaçların birkaç adedinin kombinasyonu ile planlanabilir.
HIV’nin kesin tedavisi yoktur, yani virüs büsbütün bedende yok edilemez fakat ilaçlar ile denetim altına alınabilir. Tedavinin gayesi; virüsün bir daha oluşmasını önlemektir. bu biçimdece, virüsün, tedaviye dirençli olabilen biroldukça mutasyon geliştirme mümkünlüğü azaltılır.
Tedavi ile kandaki virüs ölçüsünü gösteren viral yük denilen kıymet en alt seviyeye indirilir, bağışıklık sistemini korunur ve HIV müspet kişinin hayat kalitesi ve beklentisi artırılır. Tedavi ayrıyeten HIV virüsünün ölçüsünü azaltacağından bulaş riskini de azaltır.
Riskli Durum / Davranış daha sonrası Korunma
PEP (Post-Exposure Prophylaxis), rastgele bir niçinle HIV’e maruz kalındığında, antiretroviral ilaçlar (ART) kullanılarak kişinin enfekte olma riskini düşüren önleyici bir tedavidir. PEP yalnızca acil durumlarda kullanılmalı ve HIV’ye maruz kaldıktan daha sonraki 72 saat ortasında başlatılmalıdır.
Bu ilaçlar 1-3 ay müddetle alınır. İlaçların önemli yan tesirlerinin olmasının yanı sıra 100 tesirli değillerdir. Bu niçinle HIV bulaşmasına niye olacağını düşündüğünüz bir olay ile karşılaştıktan daha sonra en kısa müddette bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurmanız gerekir.
HIV’den Korunma Yolları
-Cinsel alakada kondom (prezervatif) kullanmak HIV’den korunmanın günümüzde en tesirli yoludur. Lakin kondomun temas evvel takılması ve üzerinde delik olmaması ve yırtılmaması epey değerlidir.
-Doğum denetim hapı, iğneleri ve deri altı bantları, spiraller ve öteki gebelik önleyici yollar HIV’ye karşı müdafaa sağlamaz.
HIV ve Gebelik
HIV-pozitif olmak çocuk yapmaya mani bir durum değildir. Şayet erkek HIV taşıyıcısı ise, spermi alınarak dış ortamda virüsten temizlenerek anne rahmine yerleştirilir. HIV olumlu hanımın hamile kalmasında rastgele bir sakınca yoktur.
İzlem ve tedavisinin uygun şartlarda yapılması ve virüs yükünün ölçülmeyecek seviyede olması, HIV’in bebeğe geçişini kıymetli ölçüde azaltmaktadır. Kişinin hamile kalmadan evvel, kanındaki HIV RNA seviyesinin en az 6 ay mühletle ölçülemeyecek seviyelerde olması, bulaşmayı azaltmaktadır.
HIV müspet hamilelerin antiretroviral tedavi kullanması, planlanmış sezaryen uygulamaları ve bebeğin hazır mamayla beslenmesinin sağlanmasıyla bilhassa gelişmiş ülkelerdeki bulaşma suratı %1-2’ye kadar inmiştir. Bulaş durumunda doğum daha sonrası ağız yoluyla verilen şuruplarla bebek tedavi edilmektedir.
ELISA TESTİ NEDİR?
ELISA testi bir antijen (mesela mikroorganizmanın özel bir proteini) ve bir antikor (antijene karşı üretilen protein yapısındaki molekül) içindeki tepkisi göstererek çeşitli hastalıkların teşhisinde kullanılmaktadır. Testin kararınu görülür hale getirmek için bir enzimden yararlanılmaktadır. ELISA testi ile infeksiyon etkenleri yahut bunlara karşı bedenin oluşturduğu antikorlar saptanabilmektedir.