Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adil Denizli, plastiğin, çeşitli organik ya da inorganik elementlerden oluştuğunu söylemiş oldu.
Diş kaşıyıcıları, önlükler, oyuncaklar üzere birfazlaca bebek ve çocuk eserinin üretiminde PVC yani polivinil klorür kullanıldığı bilgisini veren Denizli, “PVC başta olmak üzere plastik hususlarda, sentetik insan imali bir kimyasal olan fitalatlar kullanılır. Fitalat içeren plastikler; bebek dokuma eserleri, bebek bakım eserleri, oyuncaklar üzere gereçlerin üretiminde kullanılıyor” dedi.
Denizli, bebek ve çocuk mamüllerinin içeriğinde bulunabilen öteki kimyasallarla ilgili şu ayrıntıları verdi:
*Polietilen, oyuncak, çocuk oyun alanları, yemek kapları üzere gereçlerin üretiminde kullanılır. Polipropilen, dokuma eserleri, kırtasiye eserleri, plastik sandalye, masa üzere bebek ve çocuk mobilyalarının üretiminde kullanılır.
*Bunlara ek olarak Bisfenol-A kullanılarak sentezlenen polikarbonat plastikler, biberon, emzik, bebek mama kapları üzere mamüllerin üretiminde; poliesterler, kumaş dayanıklılığını artırmak için bebek ve çocuk dokuma mamüllerinde kullanılır.
*Silikonlar, emzik, biberon, önlük, oyuncak üzere materyallerin üretiminde; poliüretanlar ise bebek, çocuk yatağı ve çocuk koltuğu imalinde kullanılır.
PVC’NİN SIHHAT ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
PVC üretiminde kullanılan birfazlaca unsurun sirkülasyon sistemi hastalıkları, kardiyovasküler hastalıklar, hipertansiyon üzere insan sıhhati üzerinde olumsuz tesirler oluşturabildiğini anlatan Denizli, bebeklerin gelişme basamağındaki beden sistemlerinin savunmasız olduğunu hatırlatarak şunları aktardı:
*Fitalatlar kolay bir biçimde havaya salınması ve partiküllere yapışmasından kaynaklı mesken ortamındaki tozlara dahi nüfus ederek maruziyete yol açar.
*Ayrıca bebekler şampuan, losyon, pudra kullanması ile de fitalata maruz kalırlar. Tıbbi tedavide kullanılan fitalatlar direkt kana geçebilir ve immünolojik sistem, üreme sistemi, hudut sistemi, teneffüs sistemi, dolanım sistemi üzerinde olumsuz tesirler yaratır.
*Biberon, emzik, yemek kapları üzere bebek mamüllerinin üretiminde kullanılan Bisfenol-A (BFA), hudut sistemi ve endokrin sistem üzerinde olumsuz tesirler oluşturmaktadır.
*Ayrıca BFA maruziyeti, immün sitem baskılanması, hormon bozuklukları, obezite, hipertansiyon üzere sıhhat meselelerine niye olabilir.
Söz konusu mamüllerin yanlışsız ve şuurlu kullanılması gerektiğini söz eden Denizli, şu tavsiyelerde bulundu:
*Ürünlerin kullanım mühletlerine dikkat edilmeli, gerçek şartlarda saklanmalı, hasar görmüş eserler uygun şeklide imha edilmelidir.
*Alternatif olarak; boya içermeyen, keskin sınırları olmayan, muhakkak bir dereceye kadar kurutulmuş, ahşaptan, doğal kumaşlardan yapılmış, geri dönüşümlü oyuncaklar tercih edilebilir.
*Tekstil mamüllerinde ise pamuk üzere doğal eserlerden yapılanlar kullanılabilir. Biberon, mama kabı, bardak üzere mamüllerin cam ve porselenden yapılmış olanları tercih edilebilir. Bedende birikme yapmayan silikon üzere gereçlerde emzik, diş kaşıyıcı, önlük üzere bebek eserleri tercih edilebilir.
PVC üretiminde kullanılan materyallerin etrafa zararlarına değinen Prof. Dr. Denizli , şu biçimde konuştu:
*Bunlardan kurşun, kadmiyum üzere hususlar sızarak etrafa yayılabilir, hava, su ve toprağa ulaşarak çevresel kirliliğe niye olabilirler.
-PVC yakıldığı vakit, zehirli bir gaz olan hidrojen klorür; renksiz, uçucu, yanıcı bir sıvı olan furan ve kalıcı organik bir kirletici olan dioksin üzere kirleticiler oluşturur.
-bir daha PVC üretiminde kullanılan fitalatlar sınıfından olan DEHP, plastik ile bağlanmadığı için, kolay bir biçimde havaya yayılarak çevresel kirliliğe niye olabilir.
Kullanım alanlarına nazaran, plastiklerin yapılarının değiştiğini, bu niçinle plastik yapılı atıkların toplanma, imha edilme ve geri dönüşüme gitme süreçlerinin farklı olduğunu lisana getiren Denizli, kelamlarını şu biçimde tamamladı:
*Bu süreçler uzman şahıslarca, belli yerlerde ve muhakkak prosedürler izlenerek geri dönüştürülmeli ya da imha edilmelidir. birinci vakit içinderda atık olan plastikler hangi kümeye ilişkin ise buna göre ayrıştırılarak toplanmalı ve koruma edilmelidir. sonrasındasında bir daha uygun şartlarda taşınarak imha edileceği tesise getirilmeli ve plastiğin imhasına uygun prosedür, uzman şahıslarca gerçekleştirilmelidir. Plastiğin yapısı uygun ise geri dönüşüm sürecine dahil edilmelidir.”
Kızılay Kartal Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Alper Cihan, dünyada en sık kullanılan plastik gerecin PVC olduğunu, oyuncaklarla daima temas halinde oldukları için çocukların çeşitli sıhhat riskleri ile karşılaştıklarını bildirdi.
PVC eser üretimi evresinde birtakım kimyasal hususlar ve ağır metaller kullanıldığını kaydeden Cihan, bu unsurları; antimon, klor, cıva, kurşun, kadmiyum, krom, kurşun ve selenyum biçiminde sıralayarak, şu değerlendirmelerde bulundu:
*Plastik oyuncaklar yaygın olarak PVC hususundan yapılır. Bu plastik türevi, astım, alerji sıkıntılarına sebep olabilen ve merkezi hudut sistemini, cildi, karaciğeri, bağışıklık sistemini ve üreme sistemini etkileyebilen kanserojen unsurlar içermektedir.
*Seçilecek oyuncakta ‘PVC içermez’ ibaresinin yer almasına dikkat edilmeli, şayet ‘PVC’ içeriyorsa bu oyuncaklar tercih edilmemelidir.
PVC ÜRETİMİNEDE KULLANILAN HUSUSLAR VE ZARARLARI
Prof. Dr. Alper Cihan, PVC üretiminde kullanılan hususlar hakkında şu ayrıntıları paylaştı:
Klor: Hammadde olarak klor gazı kullanılmaktadır. Klor bileşenlerinin birçoğu insan sıhhati ve etraf için önemli meselelere sebep olmaktadır.
Cıva: Temel ham husus olan klor gazının üretiminde tartıyla cıva kullanılmaktadır. Cıva ve bileşenleri; asetaldehit ve viniklorit üzere sentetik endüstriyel hususların üretiminde kullanılmaktadır. Cıva bileşenlerinin birçoğunun insan sıhhati için tehlikeli olduğu bilinmektedir.
Vinil klorür: PVC üretiminde orta eser olarak vinil klorür (VC) kullanılmaktadır. Zehirli, kanserojen bir unsurdur. PVC üretimi esnasında atmosfere yayılan az ölçüde vinil klorür dahi pek tehlikeli zehirlenmelere niye olur.
Etilen diklorür: PVC üretiminde orta eser olarak kullanılan etilen diklorür zehirli bir husustur. Olası kanserojen olduğuna dair kuşku vardır.
Fitalatlar: Plastik hususların esnekliğinin, dayanıklılığının artırılmasını sağlar. Tıbbi gereç ve oyuncak imalinde kullanılır. Tıbbi materyaller ve teknik araçların plastik özellikte olan kısımlarında sık kullanılan fitalat türevi DEHP’dir. DEHP, üretim ve kullanım etaplarının hepsinde insan sıhhati için ziyanlı tesirlere sahiptir. İmha edilme evresinde tabiata da karışmaktadır.
Kurşun ve Kadmiyum: PVC, sıcağa ve ışığa hassas ve kırılgan olduğu için eseri stabilize etmek gayesiyle üretim basamağında kurşun ve kadmiyum üzere ağır metaller kullanılmaktadır. Bunların da insan sıhhati için ziyanlı olduğu bilinmektedir. (AA)
Diş kaşıyıcıları, önlükler, oyuncaklar üzere birfazlaca bebek ve çocuk eserinin üretiminde PVC yani polivinil klorür kullanıldığı bilgisini veren Denizli, “PVC başta olmak üzere plastik hususlarda, sentetik insan imali bir kimyasal olan fitalatlar kullanılır. Fitalat içeren plastikler; bebek dokuma eserleri, bebek bakım eserleri, oyuncaklar üzere gereçlerin üretiminde kullanılıyor” dedi.
Denizli, bebek ve çocuk mamüllerinin içeriğinde bulunabilen öteki kimyasallarla ilgili şu ayrıntıları verdi:
*Polietilen, oyuncak, çocuk oyun alanları, yemek kapları üzere gereçlerin üretiminde kullanılır. Polipropilen, dokuma eserleri, kırtasiye eserleri, plastik sandalye, masa üzere bebek ve çocuk mobilyalarının üretiminde kullanılır.
*Bunlara ek olarak Bisfenol-A kullanılarak sentezlenen polikarbonat plastikler, biberon, emzik, bebek mama kapları üzere mamüllerin üretiminde; poliesterler, kumaş dayanıklılığını artırmak için bebek ve çocuk dokuma mamüllerinde kullanılır.
*Silikonlar, emzik, biberon, önlük, oyuncak üzere materyallerin üretiminde; poliüretanlar ise bebek, çocuk yatağı ve çocuk koltuğu imalinde kullanılır.
PVC’NİN SIHHAT ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
PVC üretiminde kullanılan birfazlaca unsurun sirkülasyon sistemi hastalıkları, kardiyovasküler hastalıklar, hipertansiyon üzere insan sıhhati üzerinde olumsuz tesirler oluşturabildiğini anlatan Denizli, bebeklerin gelişme basamağındaki beden sistemlerinin savunmasız olduğunu hatırlatarak şunları aktardı:
*Fitalatlar kolay bir biçimde havaya salınması ve partiküllere yapışmasından kaynaklı mesken ortamındaki tozlara dahi nüfus ederek maruziyete yol açar.
*Ayrıca bebekler şampuan, losyon, pudra kullanması ile de fitalata maruz kalırlar. Tıbbi tedavide kullanılan fitalatlar direkt kana geçebilir ve immünolojik sistem, üreme sistemi, hudut sistemi, teneffüs sistemi, dolanım sistemi üzerinde olumsuz tesirler yaratır.
*Biberon, emzik, yemek kapları üzere bebek mamüllerinin üretiminde kullanılan Bisfenol-A (BFA), hudut sistemi ve endokrin sistem üzerinde olumsuz tesirler oluşturmaktadır.
*Ayrıca BFA maruziyeti, immün sitem baskılanması, hormon bozuklukları, obezite, hipertansiyon üzere sıhhat meselelerine niye olabilir.
Söz konusu mamüllerin yanlışsız ve şuurlu kullanılması gerektiğini söz eden Denizli, şu tavsiyelerde bulundu:
*Ürünlerin kullanım mühletlerine dikkat edilmeli, gerçek şartlarda saklanmalı, hasar görmüş eserler uygun şeklide imha edilmelidir.
*Alternatif olarak; boya içermeyen, keskin sınırları olmayan, muhakkak bir dereceye kadar kurutulmuş, ahşaptan, doğal kumaşlardan yapılmış, geri dönüşümlü oyuncaklar tercih edilebilir.
*Tekstil mamüllerinde ise pamuk üzere doğal eserlerden yapılanlar kullanılabilir. Biberon, mama kabı, bardak üzere mamüllerin cam ve porselenden yapılmış olanları tercih edilebilir. Bedende birikme yapmayan silikon üzere gereçlerde emzik, diş kaşıyıcı, önlük üzere bebek eserleri tercih edilebilir.
PVC üretiminde kullanılan materyallerin etrafa zararlarına değinen Prof. Dr. Denizli , şu biçimde konuştu:
*Bunlardan kurşun, kadmiyum üzere hususlar sızarak etrafa yayılabilir, hava, su ve toprağa ulaşarak çevresel kirliliğe niye olabilirler.
-PVC yakıldığı vakit, zehirli bir gaz olan hidrojen klorür; renksiz, uçucu, yanıcı bir sıvı olan furan ve kalıcı organik bir kirletici olan dioksin üzere kirleticiler oluşturur.
-bir daha PVC üretiminde kullanılan fitalatlar sınıfından olan DEHP, plastik ile bağlanmadığı için, kolay bir biçimde havaya yayılarak çevresel kirliliğe niye olabilir.
Kullanım alanlarına nazaran, plastiklerin yapılarının değiştiğini, bu niçinle plastik yapılı atıkların toplanma, imha edilme ve geri dönüşüme gitme süreçlerinin farklı olduğunu lisana getiren Denizli, kelamlarını şu biçimde tamamladı:
*Bu süreçler uzman şahıslarca, belli yerlerde ve muhakkak prosedürler izlenerek geri dönüştürülmeli ya da imha edilmelidir. birinci vakit içinderda atık olan plastikler hangi kümeye ilişkin ise buna göre ayrıştırılarak toplanmalı ve koruma edilmelidir. sonrasındasında bir daha uygun şartlarda taşınarak imha edileceği tesise getirilmeli ve plastiğin imhasına uygun prosedür, uzman şahıslarca gerçekleştirilmelidir. Plastiğin yapısı uygun ise geri dönüşüm sürecine dahil edilmelidir.”
Kızılay Kartal Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Alper Cihan, dünyada en sık kullanılan plastik gerecin PVC olduğunu, oyuncaklarla daima temas halinde oldukları için çocukların çeşitli sıhhat riskleri ile karşılaştıklarını bildirdi.
PVC eser üretimi evresinde birtakım kimyasal hususlar ve ağır metaller kullanıldığını kaydeden Cihan, bu unsurları; antimon, klor, cıva, kurşun, kadmiyum, krom, kurşun ve selenyum biçiminde sıralayarak, şu değerlendirmelerde bulundu:
*Plastik oyuncaklar yaygın olarak PVC hususundan yapılır. Bu plastik türevi, astım, alerji sıkıntılarına sebep olabilen ve merkezi hudut sistemini, cildi, karaciğeri, bağışıklık sistemini ve üreme sistemini etkileyebilen kanserojen unsurlar içermektedir.
*Seçilecek oyuncakta ‘PVC içermez’ ibaresinin yer almasına dikkat edilmeli, şayet ‘PVC’ içeriyorsa bu oyuncaklar tercih edilmemelidir.
PVC ÜRETİMİNEDE KULLANILAN HUSUSLAR VE ZARARLARI
Prof. Dr. Alper Cihan, PVC üretiminde kullanılan hususlar hakkında şu ayrıntıları paylaştı:
Klor: Hammadde olarak klor gazı kullanılmaktadır. Klor bileşenlerinin birçoğu insan sıhhati ve etraf için önemli meselelere sebep olmaktadır.
Cıva: Temel ham husus olan klor gazının üretiminde tartıyla cıva kullanılmaktadır. Cıva ve bileşenleri; asetaldehit ve viniklorit üzere sentetik endüstriyel hususların üretiminde kullanılmaktadır. Cıva bileşenlerinin birçoğunun insan sıhhati için tehlikeli olduğu bilinmektedir.
Vinil klorür: PVC üretiminde orta eser olarak vinil klorür (VC) kullanılmaktadır. Zehirli, kanserojen bir unsurdur. PVC üretimi esnasında atmosfere yayılan az ölçüde vinil klorür dahi pek tehlikeli zehirlenmelere niye olur.
Etilen diklorür: PVC üretiminde orta eser olarak kullanılan etilen diklorür zehirli bir husustur. Olası kanserojen olduğuna dair kuşku vardır.
Fitalatlar: Plastik hususların esnekliğinin, dayanıklılığının artırılmasını sağlar. Tıbbi gereç ve oyuncak imalinde kullanılır. Tıbbi materyaller ve teknik araçların plastik özellikte olan kısımlarında sık kullanılan fitalat türevi DEHP’dir. DEHP, üretim ve kullanım etaplarının hepsinde insan sıhhati için ziyanlı tesirlere sahiptir. İmha edilme evresinde tabiata da karışmaktadır.
Kurşun ve Kadmiyum: PVC, sıcağa ve ışığa hassas ve kırılgan olduğu için eseri stabilize etmek gayesiyle üretim basamağında kurşun ve kadmiyum üzere ağır metaller kullanılmaktadır. Bunların da insan sıhhati için ziyanlı olduğu bilinmektedir. (AA)