‘Yengeç sepeti sendromu” yahut ‘crab mentality’ olarak bilinen fenomeni sizin için inceledik. Uygun okumalar!
“Yengeç sepeti sendromu” ne manaya geliyor?
medium.com
Sendrom, birebir ortamda bulunan insanların birbirlerinin muvaffakiyetlerini çekememesi olarak özetlenebilir. Ortamdaki biri bir şeye sahip olacakken başkaları onun başarısına pürüz olmaya ve o kişiyi geriye çekmeye çalışırlar.
Sendrom, ismini sık karşılaşılan bir fenomenden alıyor.
Bir kovaya konulan yengeçler, üstü açık olan kovadan basitçe kaçabilecekken oldukları yerden kıpırdayamazlar. Zira şayet içlerinden biri kovadan çıkmaya çalışırsa, sürüdeki öteki yengeçler onu kesinlikle kovanın içine çeker. Bu sendrom da ismini tabiatta çoğunlukla karşılaşılan bu fenomenden alıyor.
Bu davranış biçimi yengeçler içinde o kadar yaygın ki, yengeç kovalarının üstü hiç bir vakit kapatılmıyor!
Yengeçler sürü halindeyken esasen bulundukları kovadan kaçamayacakları için kovanın üstü hiç bir vakit kapatılmıyor. gayet düşündürücü, değil mi? İşte, emsal bir davranış formuna biz beşerler da sahibiz!
“Ben sahip olamıyorsam sen de sahip olamazsın” güdüsü, bilhassa çağdaş beşerde çok baskın gelebiliyor.
‘Sürüde’ yer alan öbür bireylerin muvaffakiyetini çekememe durumu; kıskançlık, haset, nefret, küçümseme, rekabet ya da komplo içerikli niyetlerle açıklanabiliyor. Bu tıp davranışlara bilhassa iş hayatında çoğunlukla rastlandığı da malum!
Bu durum, farklı hallerde de tezahür edebiliyor.
Örneğin ‘sürüden’ ayrılıp daha âlâ bir yere gidecek olan kişiyi engellemek isteyen başka bireyler, o kişinin özgüvenini azaltmaya yönelik telaffuzlarda, mobbing ataklarında ve başka olumsuz aksiyonlarda bulunabiliyorlar.
Nörobilimciler, bu çeşit davranışların artık kolektif bilinçaltımıza ‘kodlandığını’ söylüyor.
finance.yahoo.com
‘Toplu intihar’ olayı atalarımızdan ve büyük akrabalarımızdan bize kalan hayatta kalma içgüdülerimize karşıt düştüğü için bu durum bazılarına tuhaf gelebilir. Nörobilimci Tara Swart, bu durumu insanoğlunun ‘kayıptan kaçınma’ güdüsü ile ilişkilendirerek insanoğlunun kaybetmekten kaçınma içgüdüsünün kazanma içgüdüsüne bakılırsa iki kat kuvvetli olduğunu vurguluyor.
Swart’a bakılırsa, birinin başarılı olduğunu gördüğümüz vakit kendi elimizdekini de kaybedeceğimizden korkuyoruz.
finance.yahoo.com
Bu ister başkalarından daha küçük bir dilim pasta almak olsun, ister daha büyük şeyler olsun, insan beyni diğerinin bir şeyler kazandığını görür görmez kendi elindekileri kaybedecekmiş üzere paniğe kapılabiliyor. Bu panikten de bir şeyler kazanmış olmanın getirdiği muhtemel sevincin iki katı daha fazla etkileniyoruz!
‘Yengeç sepeti’ analojisi biroldukca farklı alana uyarlanabilir.
finance.yahoo.com
Sonuçta artık insan beynine yerleşmiş bir davranıştan kelam ediyoruz. İnsanın olduğu her yerde ‘yengeç sepeti’ psikolojisi ile karşılaşılabiliyor; ötürüsıyla çağdaş insanın en epeyce vakit geçirdiği yerlerden biri olan işyerleri de bu durum için çok elverişli bir ortam sunuyor. İşyerinde birinin maaşına artırım alması, başka çalışanları da harekete geçirebiliyor.
‘Yengeç sepeti sendromuna’ kapılmak için her insanın bir niçini var!
Bazıları yalnızca değişimden korkarken bazıları de utançla, yetersizlik hissiyatıyla, ıstırapla ya da dehşetle hareket edebiliyor. Oburlarının başarısı bizim yetersizlik hissiyatımızı körükleyebiliyor ve kendi eksiklerimizle yüzleşmek üzere konfor alanımızı terk etmek yerine karşımızdakini aşağı çekmeye uğraşabiliyoruz. çok insani bir durum anlayacağınız!
İnsanlar olarak toplumsal ortamlarda yengeçler üzere davranmaya pek yatkınız!
en.wikipedia.org
Yengeç sepeti sendromu, bir tertip çatısı altında yer alan insanların performanslarını olumsuz tarafta etkileyebiliyor. Yeni Zelanda’da 2015 yılında yapılan bir araştırma, bir sınıftaki öğrencilerin imtihan sonuçlarının anonim kalması halinde %18 oranında daha yüksek puanlar aldığını ortaya koyuyor.
Peki, bu niyet biçimi nereden geliyor?
www.omaritani.com
Stanford’lu psikolog Carol Dweck, bu durumun kaynağında ‘sabit fikirliliğin’ olduğunu söylüyor. Dweck’e göre sabit fikirli şahıslar kendi karakterlerinin, zekalarının, bilgi birikimlerinin ve ayırt edici öbür özelliklerinin gereğince gelişmiş olduğunu düşünüyorlar ve kendilerini daha fazla geliştirmeyeceklerine inanıyorlar.
Bu çeşit beşerler, bu yüzden hiç bir vakit koşullara meydan okumuyorlar.
İrili ufaklı her türlü meydan okumalardan kaçındıkları üzere çabuk pes ediyor, feedback’leri gözardı edebiliyor ve diğerlerinin muvaffakiyetlerini tehdit olarak algılayabiliyorlar. Bu yüzden, korktukları bir şeyi yapmak üzere ‘meydan okumaya’ girişmek yerine, muvaffakiyete gerçek adım atan şahısları kendi yanlarına çekmeyi tercih ediyorlar.
Bu durum, insanların ufkunu geliştirmesinin de önüne geçiyor.
İnsanlar bu yüzden egolarının ötesinde düşünemiyor, konfor alanlarının dışına çıkamıyorlar. Mevcut durumdan memnuniyetsizliklerini lisana getirseler de aslında ne istediklerini ve bunun için neler yapabileceklerini kendilerine itiraf etmekten kaçınıyorlar. Bunu da tenkit, küçümseme, yürek kırma ve kabalık etme üzere aksiyonlarla açığa çıkarıyorlar.
Çevremiz, davranışlarımızı şekillendiriyor!
Yazar James Clear’ın ‘Atomic Habits’ kitabında vurguladığı üzere; Çevre, insan davranışlarını şekillendiren görünmez bir el. Bu yüzden bir yandan yengeç sepetindeki başka yengeçlerin kurbanı olmamanın yollarını ararken bir yandan da sepetteki başka yengeçlerden biri olmamak için uğraşmamız gerekiyor!
Peki siz kovadaki yengeçlerden hangisisiniz?
Aşağı çeken yengeç olmak da, çekilen olmak da son derece kötü! Hangi rolü oynarsak oynayalım, kolektif bir çöküşün kimseye yarar sağlamayacağı açık. Uzun vadede her insanın ziyanına olacak bu aksiyonu gerçekleştiren taraf, karşısındaki kişiyi ‘aşağı’ çekerken kendini yeterli hissediyor olabilir; halbuki karşı tarafı yıldırmak üzere kötülemek hiç bir vakit sağlıklı bir aksiyon değil.
Her vakit sizden daha düzgün birileri ortaya çıkacak!
yaşamın kuralı budur; sizden daha varlıklı, akıllı, güzel, bilge, şanslı ve başarılı beşerler daima vardır, varolmuşlardır, varolacaklardır. Bu yüzden kendinizi diğer beşerlerle kıyaslıyorsanız bundan bir an evvel vazgeçmelisiniz. Bunun üzerinden kendinize yükleniyorsanız kendinize ziyan verirsiniz. Diğerlerine yüklenmek istiyorsanız, kendinizi kovadaki başka yengeçlerden biri olarak buluverirsiniz!
Eğer kurban sizseniz, sonlu düşünmekten kaçınmalısınız.
Sizi aşağıya çektiğine inandığınız ortamlarda her ne sebeple olursa olsun bulunmamalısınız! Yani özetlemek gerekirsesı rolünüz ne olursa olsun, yengeç sepeti psikolojisinden çıkmalısınız!
Peki, bu psikolojiden nasıl çıkılır?
Amerikalı eğitimci Stephen Covey, ”The 7 Habits of Highly Effective People’ isimli kitabında bu zihniyetin özelliklerini sıralarken şu tabirleri kullanıyor: “Bu çeşit beşerler her şeyi kazanmak ve kaybetmek olarak yorumlarlar. Ortada bir şeyden aşikâr bir ölçüde vardır ve oburu alırsa bana bir şey kalmayacak, diye düşünürler.’ Bu yüzden arkadaşlarınızı rakip yahut tehdit olarak algılamaya başlayabilir, vizyonunuzu pek daraltabilirsiniz.
Covey, insanlara duygusal manada daha cömert yaklaşmamız gerektiğini öğütlüyor.
Covey’e göre insanların muvaffakiyetlerinin düzgün yanlarını düşünmek, onların yeterliliğini istemek ve onların elde ettikleri muvaffakiyetlerin bizim başarılarımıza da katkı sağlayacağına inanmak, bu psikolojiden çıkışın anahtarı. Şayet birilerinin başarılarına karşı siz de buna benzeri ‘gıcık olma’ hissiyatlarını yaşıyorsanız, kendinize bunları telkin edebilirsiniz. Hayata bakışınızın olumlu etkilendiğini nazaranceksiniz!
Herkes değişime ve gelişime açıktır!
Hele ki geçmişteki kusurlarımızdan ders çıkarabildiğimiz ve onları yinelamadığımız surece, her türlü olumsuz kanıdan ve alışkanlıktan kurtulabiliriz! Herkesi içten içe yiyip bitiren ‘yengeç kovasından’ çıkmanın yolu da aslında bu: Değişime müsaade vermek ve olumlu telkinlerde bulunmak!
Yazımızı, bahisle alakalı bir müzik ile noktalayalım!
“Yengeç sepeti sendromu” ne manaya geliyor?
medium.com
Sendrom, birebir ortamda bulunan insanların birbirlerinin muvaffakiyetlerini çekememesi olarak özetlenebilir. Ortamdaki biri bir şeye sahip olacakken başkaları onun başarısına pürüz olmaya ve o kişiyi geriye çekmeye çalışırlar.
Sendrom, ismini sık karşılaşılan bir fenomenden alıyor.
Bir kovaya konulan yengeçler, üstü açık olan kovadan basitçe kaçabilecekken oldukları yerden kıpırdayamazlar. Zira şayet içlerinden biri kovadan çıkmaya çalışırsa, sürüdeki öteki yengeçler onu kesinlikle kovanın içine çeker. Bu sendrom da ismini tabiatta çoğunlukla karşılaşılan bu fenomenden alıyor.
Bu davranış biçimi yengeçler içinde o kadar yaygın ki, yengeç kovalarının üstü hiç bir vakit kapatılmıyor!
Yengeçler sürü halindeyken esasen bulundukları kovadan kaçamayacakları için kovanın üstü hiç bir vakit kapatılmıyor. gayet düşündürücü, değil mi? İşte, emsal bir davranış formuna biz beşerler da sahibiz!
“Ben sahip olamıyorsam sen de sahip olamazsın” güdüsü, bilhassa çağdaş beşerde çok baskın gelebiliyor.
‘Sürüde’ yer alan öbür bireylerin muvaffakiyetini çekememe durumu; kıskançlık, haset, nefret, küçümseme, rekabet ya da komplo içerikli niyetlerle açıklanabiliyor. Bu tıp davranışlara bilhassa iş hayatında çoğunlukla rastlandığı da malum!
Bu durum, farklı hallerde de tezahür edebiliyor.
Örneğin ‘sürüden’ ayrılıp daha âlâ bir yere gidecek olan kişiyi engellemek isteyen başka bireyler, o kişinin özgüvenini azaltmaya yönelik telaffuzlarda, mobbing ataklarında ve başka olumsuz aksiyonlarda bulunabiliyorlar.
Nörobilimciler, bu çeşit davranışların artık kolektif bilinçaltımıza ‘kodlandığını’ söylüyor.
finance.yahoo.com
‘Toplu intihar’ olayı atalarımızdan ve büyük akrabalarımızdan bize kalan hayatta kalma içgüdülerimize karşıt düştüğü için bu durum bazılarına tuhaf gelebilir. Nörobilimci Tara Swart, bu durumu insanoğlunun ‘kayıptan kaçınma’ güdüsü ile ilişkilendirerek insanoğlunun kaybetmekten kaçınma içgüdüsünün kazanma içgüdüsüne bakılırsa iki kat kuvvetli olduğunu vurguluyor.
Swart’a bakılırsa, birinin başarılı olduğunu gördüğümüz vakit kendi elimizdekini de kaybedeceğimizden korkuyoruz.
finance.yahoo.com
Bu ister başkalarından daha küçük bir dilim pasta almak olsun, ister daha büyük şeyler olsun, insan beyni diğerinin bir şeyler kazandığını görür görmez kendi elindekileri kaybedecekmiş üzere paniğe kapılabiliyor. Bu panikten de bir şeyler kazanmış olmanın getirdiği muhtemel sevincin iki katı daha fazla etkileniyoruz!
‘Yengeç sepeti’ analojisi biroldukca farklı alana uyarlanabilir.
finance.yahoo.com
Sonuçta artık insan beynine yerleşmiş bir davranıştan kelam ediyoruz. İnsanın olduğu her yerde ‘yengeç sepeti’ psikolojisi ile karşılaşılabiliyor; ötürüsıyla çağdaş insanın en epeyce vakit geçirdiği yerlerden biri olan işyerleri de bu durum için çok elverişli bir ortam sunuyor. İşyerinde birinin maaşına artırım alması, başka çalışanları da harekete geçirebiliyor.
‘Yengeç sepeti sendromuna’ kapılmak için her insanın bir niçini var!
Bazıları yalnızca değişimden korkarken bazıları de utançla, yetersizlik hissiyatıyla, ıstırapla ya da dehşetle hareket edebiliyor. Oburlarının başarısı bizim yetersizlik hissiyatımızı körükleyebiliyor ve kendi eksiklerimizle yüzleşmek üzere konfor alanımızı terk etmek yerine karşımızdakini aşağı çekmeye uğraşabiliyoruz. çok insani bir durum anlayacağınız!
İnsanlar olarak toplumsal ortamlarda yengeçler üzere davranmaya pek yatkınız!
en.wikipedia.org
Yengeç sepeti sendromu, bir tertip çatısı altında yer alan insanların performanslarını olumsuz tarafta etkileyebiliyor. Yeni Zelanda’da 2015 yılında yapılan bir araştırma, bir sınıftaki öğrencilerin imtihan sonuçlarının anonim kalması halinde %18 oranında daha yüksek puanlar aldığını ortaya koyuyor.
Peki, bu niyet biçimi nereden geliyor?
www.omaritani.com
Stanford’lu psikolog Carol Dweck, bu durumun kaynağında ‘sabit fikirliliğin’ olduğunu söylüyor. Dweck’e göre sabit fikirli şahıslar kendi karakterlerinin, zekalarının, bilgi birikimlerinin ve ayırt edici öbür özelliklerinin gereğince gelişmiş olduğunu düşünüyorlar ve kendilerini daha fazla geliştirmeyeceklerine inanıyorlar.
Bu çeşit beşerler, bu yüzden hiç bir vakit koşullara meydan okumuyorlar.
İrili ufaklı her türlü meydan okumalardan kaçındıkları üzere çabuk pes ediyor, feedback’leri gözardı edebiliyor ve diğerlerinin muvaffakiyetlerini tehdit olarak algılayabiliyorlar. Bu yüzden, korktukları bir şeyi yapmak üzere ‘meydan okumaya’ girişmek yerine, muvaffakiyete gerçek adım atan şahısları kendi yanlarına çekmeyi tercih ediyorlar.
Bu durum, insanların ufkunu geliştirmesinin de önüne geçiyor.
İnsanlar bu yüzden egolarının ötesinde düşünemiyor, konfor alanlarının dışına çıkamıyorlar. Mevcut durumdan memnuniyetsizliklerini lisana getirseler de aslında ne istediklerini ve bunun için neler yapabileceklerini kendilerine itiraf etmekten kaçınıyorlar. Bunu da tenkit, küçümseme, yürek kırma ve kabalık etme üzere aksiyonlarla açığa çıkarıyorlar.
Çevremiz, davranışlarımızı şekillendiriyor!
Yazar James Clear’ın ‘Atomic Habits’ kitabında vurguladığı üzere; Çevre, insan davranışlarını şekillendiren görünmez bir el. Bu yüzden bir yandan yengeç sepetindeki başka yengeçlerin kurbanı olmamanın yollarını ararken bir yandan da sepetteki başka yengeçlerden biri olmamak için uğraşmamız gerekiyor!
Peki siz kovadaki yengeçlerden hangisisiniz?
Aşağı çeken yengeç olmak da, çekilen olmak da son derece kötü! Hangi rolü oynarsak oynayalım, kolektif bir çöküşün kimseye yarar sağlamayacağı açık. Uzun vadede her insanın ziyanına olacak bu aksiyonu gerçekleştiren taraf, karşısındaki kişiyi ‘aşağı’ çekerken kendini yeterli hissediyor olabilir; halbuki karşı tarafı yıldırmak üzere kötülemek hiç bir vakit sağlıklı bir aksiyon değil.
Her vakit sizden daha düzgün birileri ortaya çıkacak!
yaşamın kuralı budur; sizden daha varlıklı, akıllı, güzel, bilge, şanslı ve başarılı beşerler daima vardır, varolmuşlardır, varolacaklardır. Bu yüzden kendinizi diğer beşerlerle kıyaslıyorsanız bundan bir an evvel vazgeçmelisiniz. Bunun üzerinden kendinize yükleniyorsanız kendinize ziyan verirsiniz. Diğerlerine yüklenmek istiyorsanız, kendinizi kovadaki başka yengeçlerden biri olarak buluverirsiniz!
Eğer kurban sizseniz, sonlu düşünmekten kaçınmalısınız.
Sizi aşağıya çektiğine inandığınız ortamlarda her ne sebeple olursa olsun bulunmamalısınız! Yani özetlemek gerekirsesı rolünüz ne olursa olsun, yengeç sepeti psikolojisinden çıkmalısınız!
Peki, bu psikolojiden nasıl çıkılır?
Amerikalı eğitimci Stephen Covey, ”The 7 Habits of Highly Effective People’ isimli kitabında bu zihniyetin özelliklerini sıralarken şu tabirleri kullanıyor: “Bu çeşit beşerler her şeyi kazanmak ve kaybetmek olarak yorumlarlar. Ortada bir şeyden aşikâr bir ölçüde vardır ve oburu alırsa bana bir şey kalmayacak, diye düşünürler.’ Bu yüzden arkadaşlarınızı rakip yahut tehdit olarak algılamaya başlayabilir, vizyonunuzu pek daraltabilirsiniz.
Covey, insanlara duygusal manada daha cömert yaklaşmamız gerektiğini öğütlüyor.
Covey’e göre insanların muvaffakiyetlerinin düzgün yanlarını düşünmek, onların yeterliliğini istemek ve onların elde ettikleri muvaffakiyetlerin bizim başarılarımıza da katkı sağlayacağına inanmak, bu psikolojiden çıkışın anahtarı. Şayet birilerinin başarılarına karşı siz de buna benzeri ‘gıcık olma’ hissiyatlarını yaşıyorsanız, kendinize bunları telkin edebilirsiniz. Hayata bakışınızın olumlu etkilendiğini nazaranceksiniz!
Herkes değişime ve gelişime açıktır!
Hele ki geçmişteki kusurlarımızdan ders çıkarabildiğimiz ve onları yinelamadığımız surece, her türlü olumsuz kanıdan ve alışkanlıktan kurtulabiliriz! Herkesi içten içe yiyip bitiren ‘yengeç kovasından’ çıkmanın yolu da aslında bu: Değişime müsaade vermek ve olumlu telkinlerde bulunmak!
Yazımızı, bahisle alakalı bir müzik ile noktalayalım!