Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Bilim Kolu Öğretim Üyesi de olan Prof. Dr. Ateş Kara, artan üst teneffüs yolu enfeksiyonlarına ait sorularını yanıtladı.
Şu anda dolanımda birbirinden farklı üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının bir ortada bulunduğunu belirten Kara, çoklukla ortamda hakim olan enfeksiyonların her yıl tıpkı takvim periyotlarında kendini gösterdiğini, fakat bunun Kovid-19 salgını sürecinde değiştiğini söylemiş oldu.
Kara, burun akıntısı ya da tıkanıklığı, boğaz ağrısı, aralıklı öksürük, yetişkinlerde yavaşça ve çocuklarda daha yüksek ateşle kendini gösteren üst teneffüs yolu hastalıklarına ekseriyetle 100’den çok virüsün yol açabildiğini lakin kimilerinin epeyce daha etken olduğunu vurguladı.
Üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının, eylül-mayıs ayları içinde görüldüğüne dikkati çeken Kara, şu ayrıntıları verdi:
*Salgından evvelki devirlerde, okulların da açıldığı eylül ayında birinci vakit içinderda en yaygın viral enfeksiyonlardan olan soğuk algınlığının en büyük niçinlerinden Rinovirüs ile karşılaşırdık.
*Rinovirüs, ekseriyetle eylül-ekim aylarında, ekim-aralık içinde ise üst ve alt teneffüs yolu enfeksiyonlarına yol açan parainfluenza başlardı, aralık-mart ayları içinde RSV (Respiratuar Sinsisyal Virüs) görülürdü.
*Gribe niye olan influenza virüsünün başlangıcı da aralık ayında olur, nisan ayına kadar sürer. Nisan-mayıs üzere tekrar Rinovirüs aktivitesi görülür ve yaz aylarıyla birlikte azalarak biter.
Kovid-19 salgınında ise birinci sefer karşılaşılan bu virüsün tek başına hakimiyet sağladığını ve bu devir ortasında öbür teneffüs yolu enfeksiyonlarının neredeyse hiç aktivitesinin olmadığını söyleyen Kara, “Hem alınan tedbirler tıpkı vakitte Kovid-19’un dolanımda epeyce hakim olması, ortamdaki tek işveren virüs üzere davranması niçiniyle başka virüsleri görmediğimiz yaklaşık 2,5 yılı geçirdik. Bilhassa ağustos ayından daha sonra Türkiye’de salgından evvel ağır görülen başka virüsler arttı.” diye konuştu.
Bunun bilim insanlarınca öngörüldüğüne lakin bu kadar ağır seyredeceğinin beklenmediğine işaret eden Kara, bu virüslerin fazlaca süratli bir giriş yaptığını ve hayli sayıda kişiyi hasta ettiğini söylemiş oldu.
Kara, “Türkiye özelinde geçen haftanın datalarına göre, Rinovirüs birinci sırada, ikinci sırada parainfluenza ve bunun gerisinde da grip ve soğuk algınlığına emsal şikayetlere niye RSV geliyor, altlarda da grip (influenza), son sırada ise Kovid var.” dedi.
“ÇOCUKLARDA YÜKSEK ATEŞ 10-14 GÜN SÜREBİLİYOR”
Kovid-19’un daha epeyce yetişkinleri etkilediğine, küçük yaş kümelerinde hastalığın epeyce yavaşça seyrettiğine dikkati çeken Kara, şu ayrıntıları paylaştı:
*Şu anda sirkülasyonda olan virüsler ise çocukları daha ağır etkiliyor. Zira, üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının özelliği şudur, bu virüsle daha evvel tanışmadıklarından evvel onlar etkilenir ve daha fazla ateşleri yükselir, güzelleşme müddeti daha uzun sürer.
*Yetişkinlerde ise bunlar daha yavaşça olur, 3-5 gün devam eder, 6-7 daha sonra ise büsbütün güzelleşir. Salgın öncesinde çocuklarda düzgünleşme süreci 10 gün sürerdi, fakat bu virüslerle 3 yıldır karşılaşılmadığından yüksek ateş 10-14 gün sürebiliyor.
Kara, Türkiye’de temmuz-ağustos aylarında Kovid-19’un epeyce ağır geçirildiğini anımsatarak, “O periyottan bugüne hastalığın koruyuculuğu yaklaşık 3,5 ay sürüyor. Bu durumda aralık ayının ortası ve ocak ayının başında tekrar Kovid-19’da artış olma ihtimali var. Grip aktivitesi de kasım ayı üzere başladı ve süratle yükseldi. Bu niçinle, önümüzdeki haftalarda fazlaca daha dikkatli olunması gerekiyor.” ihtarında bulundu.
Hastalık riskinin azaltılmasında en kıymetli önlemin korunma ve aşı olduğunun altını çizen Kara, Kovid-19 için hatırlatma dozlarının yaptırılmasının değerine değindi.
Kara, “Son dozun üstünden 6 ay geçtiyse, kesinlikle hatırlatma dozunun yaptırılması gerekiyor. Hatırlatma dozunun bir an evvel geciktirilmeden yaptırılması, korunma için büyük kıymet taşıyor. Grip için de her yıl içeriği yenilenen aşının yaptırılması öneriliyor.” diye konuştu.
Bir şahısta birden çok virüsün görülebileceğine de dikkati çeken Kara, şunları kaydetti:
*Ayrıca, nadiren de olsa iki virüs bir ortada görülebilir. İki virüs şayet yan yana gelir ve birebir anda hastalığa yol açarsa, daha ağır klinik bir tabloya yol açabileceğini düşünmemiz gerekiyor.
*Bu niçinle, 65 yaş üzerindekilerin, 5 yaş altındakilerin ve kalp, akciğer, şeker üzere kronik hastalığı bulunanların grip aşılarını ve Kovid-19 için de hatırlatma dozlarını yaptırmaları gerekiyor.
*El hijyeni fazlaca değerli. Kovid-19 damlacık yoluyla bulaşıyor, masa üzere ortamlarda canlı kalmıyor fakat grip virüsü canlı kalabiliyor.
*Bu niçinle grip virüsünün bulunduğu bir masaya dokunduktan daha sonra ağzına, gözüne ya da burnuna götürdüğünde virüsü alabiliyor. Onun için kesinlikle çocuklar teneffüslerde ve konuta geldikten daha sonra ellerini yıkamaya itina göstermeli.
*Yetişkinler virüsü 3 gün, çocuklar ise 10 gün boyunca bulaştırabiliyor. Hastalık bulgusu olduğunda konutta izolasyonda bulunmak kıymetli.
*Bir öteki tedbir olarak kapalı ortamlar gün ortasında havalandırılmalı. Kapalı ortamlarda mümkün olduğunca bu vakitte maske takılmalı. (AA)
Şu anda dolanımda birbirinden farklı üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının bir ortada bulunduğunu belirten Kara, çoklukla ortamda hakim olan enfeksiyonların her yıl tıpkı takvim periyotlarında kendini gösterdiğini, fakat bunun Kovid-19 salgını sürecinde değiştiğini söylemiş oldu.
Kara, burun akıntısı ya da tıkanıklığı, boğaz ağrısı, aralıklı öksürük, yetişkinlerde yavaşça ve çocuklarda daha yüksek ateşle kendini gösteren üst teneffüs yolu hastalıklarına ekseriyetle 100’den çok virüsün yol açabildiğini lakin kimilerinin epeyce daha etken olduğunu vurguladı.
Üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının, eylül-mayıs ayları içinde görüldüğüne dikkati çeken Kara, şu ayrıntıları verdi:
*Salgından evvelki devirlerde, okulların da açıldığı eylül ayında birinci vakit içinderda en yaygın viral enfeksiyonlardan olan soğuk algınlığının en büyük niçinlerinden Rinovirüs ile karşılaşırdık.
*Rinovirüs, ekseriyetle eylül-ekim aylarında, ekim-aralık içinde ise üst ve alt teneffüs yolu enfeksiyonlarına yol açan parainfluenza başlardı, aralık-mart ayları içinde RSV (Respiratuar Sinsisyal Virüs) görülürdü.
*Gribe niye olan influenza virüsünün başlangıcı da aralık ayında olur, nisan ayına kadar sürer. Nisan-mayıs üzere tekrar Rinovirüs aktivitesi görülür ve yaz aylarıyla birlikte azalarak biter.
Kovid-19 salgınında ise birinci sefer karşılaşılan bu virüsün tek başına hakimiyet sağladığını ve bu devir ortasında öbür teneffüs yolu enfeksiyonlarının neredeyse hiç aktivitesinin olmadığını söyleyen Kara, “Hem alınan tedbirler tıpkı vakitte Kovid-19’un dolanımda epeyce hakim olması, ortamdaki tek işveren virüs üzere davranması niçiniyle başka virüsleri görmediğimiz yaklaşık 2,5 yılı geçirdik. Bilhassa ağustos ayından daha sonra Türkiye’de salgından evvel ağır görülen başka virüsler arttı.” diye konuştu.
Bunun bilim insanlarınca öngörüldüğüne lakin bu kadar ağır seyredeceğinin beklenmediğine işaret eden Kara, bu virüslerin fazlaca süratli bir giriş yaptığını ve hayli sayıda kişiyi hasta ettiğini söylemiş oldu.
Kara, “Türkiye özelinde geçen haftanın datalarına göre, Rinovirüs birinci sırada, ikinci sırada parainfluenza ve bunun gerisinde da grip ve soğuk algınlığına emsal şikayetlere niye RSV geliyor, altlarda da grip (influenza), son sırada ise Kovid var.” dedi.
“ÇOCUKLARDA YÜKSEK ATEŞ 10-14 GÜN SÜREBİLİYOR”
Kovid-19’un daha epeyce yetişkinleri etkilediğine, küçük yaş kümelerinde hastalığın epeyce yavaşça seyrettiğine dikkati çeken Kara, şu ayrıntıları paylaştı:
*Şu anda sirkülasyonda olan virüsler ise çocukları daha ağır etkiliyor. Zira, üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının özelliği şudur, bu virüsle daha evvel tanışmadıklarından evvel onlar etkilenir ve daha fazla ateşleri yükselir, güzelleşme müddeti daha uzun sürer.
*Yetişkinlerde ise bunlar daha yavaşça olur, 3-5 gün devam eder, 6-7 daha sonra ise büsbütün güzelleşir. Salgın öncesinde çocuklarda düzgünleşme süreci 10 gün sürerdi, fakat bu virüslerle 3 yıldır karşılaşılmadığından yüksek ateş 10-14 gün sürebiliyor.
Kara, Türkiye’de temmuz-ağustos aylarında Kovid-19’un epeyce ağır geçirildiğini anımsatarak, “O periyottan bugüne hastalığın koruyuculuğu yaklaşık 3,5 ay sürüyor. Bu durumda aralık ayının ortası ve ocak ayının başında tekrar Kovid-19’da artış olma ihtimali var. Grip aktivitesi de kasım ayı üzere başladı ve süratle yükseldi. Bu niçinle, önümüzdeki haftalarda fazlaca daha dikkatli olunması gerekiyor.” ihtarında bulundu.
Hastalık riskinin azaltılmasında en kıymetli önlemin korunma ve aşı olduğunun altını çizen Kara, Kovid-19 için hatırlatma dozlarının yaptırılmasının değerine değindi.
Kara, “Son dozun üstünden 6 ay geçtiyse, kesinlikle hatırlatma dozunun yaptırılması gerekiyor. Hatırlatma dozunun bir an evvel geciktirilmeden yaptırılması, korunma için büyük kıymet taşıyor. Grip için de her yıl içeriği yenilenen aşının yaptırılması öneriliyor.” diye konuştu.
Bir şahısta birden çok virüsün görülebileceğine de dikkati çeken Kara, şunları kaydetti:
*Ayrıca, nadiren de olsa iki virüs bir ortada görülebilir. İki virüs şayet yan yana gelir ve birebir anda hastalığa yol açarsa, daha ağır klinik bir tabloya yol açabileceğini düşünmemiz gerekiyor.
*Bu niçinle, 65 yaş üzerindekilerin, 5 yaş altındakilerin ve kalp, akciğer, şeker üzere kronik hastalığı bulunanların grip aşılarını ve Kovid-19 için de hatırlatma dozlarını yaptırmaları gerekiyor.
*El hijyeni fazlaca değerli. Kovid-19 damlacık yoluyla bulaşıyor, masa üzere ortamlarda canlı kalmıyor fakat grip virüsü canlı kalabiliyor.
*Bu niçinle grip virüsünün bulunduğu bir masaya dokunduktan daha sonra ağzına, gözüne ya da burnuna götürdüğünde virüsü alabiliyor. Onun için kesinlikle çocuklar teneffüslerde ve konuta geldikten daha sonra ellerini yıkamaya itina göstermeli.
*Yetişkinler virüsü 3 gün, çocuklar ise 10 gün boyunca bulaştırabiliyor. Hastalık bulgusu olduğunda konutta izolasyonda bulunmak kıymetli.
*Bir öteki tedbir olarak kapalı ortamlar gün ortasında havalandırılmalı. Kapalı ortamlarda mümkün olduğunca bu vakitte maske takılmalı. (AA)