Dürtüsellik; kısa devirde az fayda sağlayacak bir durumun uzun devirde daha fazla fayda sağlayacak bir duruma tercih edilmesidir. Biyolojik ve nöropsikolojik bir bakış açısından dürtüsellik, birey yahut etrafındaki öbürleri için potansiyel olarak riskli bir dürtüyü engellemede başarısızlıkla karakterize edilir. Aslında beyin işleyiş yapısına nazaran mecburî tercih olabilir.
Kişi hayatını sürdürmesi kararında kimi kararları almak durumunda kalmış olabilir. Kimi insan dürtüsel davranırken, kimi insan iç sesine kulak vermeden yalnızca mantığı ile hareket etmeyi tercih edebilir. “Dürtüsellik sıklıkla yolda insanlara ya da konutta eşyalara çarpma üzere küçük kazalara niye olabilmektedir.” diye düşündüğümüzde tahminen dürtüsel bir bireyi daha düzgün somutlaştırabiliriz. Dürtüsellik, çoğunlukla kompulsif (zorlantı) davranışla karışmaktadır. Zorlantı; istemsiz bir biçimde zihne giren fikirlerin kararında bireyi rahatlatmak için yapılan davranışa denilirken, dürtüsellik kavramı temel manada kişinin davranışlarına limit koymada sorun yaşamasıdır. Dikkat eksikliği bir öteki ismi ile hiperaktivite bozukluğu belirtilerinden birisi olan dürtüsellik; temel olarak kişinin davranışlarına limit koymada sorun yaşamasıdır.
Dürtüsel davranan bireyler nasıl bir kişilik yapısına sahip olurlar?
Dürtüsel davranan bireyler, isteklerini ve başa koyduklarını gerçekleştirmek için sabırsızlanırlar, yapacakları şeyin mantıklı mı mantıksız mı olduğunu savunmazlar. Yalnızca hoşlandıkları işi yapmak isterler. Yaptıkları şeyin kararınu düşünmezler. Bu bireylerin hünerlerinde eksiklik de meydana gelir. Yapacakları şeyin kararınu düşünmeden hareket ederler. Bu hareketin mantıklı olup olmadığını düşünmezler. Yalnızca keyif aldıkları şeyleri yapmak isterler.
Dürtüsel şahıslar, etraftaki tehlikenin boyutunu küçümseyen ve yenidenlayıcı olarak riskli davranışlar sergileyen, yaptıkları kusurları yargılamayı öğrenmede başarısız bireylerdir. Dürtüsel hareket, bir cevap vermeye mani olamamak olarak tanımlanabilir. Dürtüselliğin temel belirtileri, dikkat eksikliği, çok hareketlilik, dikkat dağınıklığı ve dürtüsel davranışlardır. Bu sorun, çocukta okul, aile ve toplumsal alanlarda çeşitli problemlere niye olan klinik bir durumdur. Çocukluk periyodunda limitleri net olarak tanımlanmaması his ve davranışları denetim altına almama ve marifetlerde eksiklik, yaşantıda dürtüsellik problemlerine niye olur.
Genetik miras, ailelerin parçalanması yahut geçimsiz oluşu, duygusal mahrumluk sebepler içindedır. Erkeklerde üç kat fazla olan dürtüsellik, ruhsal olarak tedavi edilebilir. Öncelikle altta yatan sebepler kişinin niyet yapısı ve kontrol maharetleri ile denetim altına alınabilir. Tabi her şeydilk evvel altında sıhhat sorunları olup olmadığı anlaşılmalı, ilaçla tedavi öneriliyorsa evvela psikiyatrik tedavi görülmelidir.
Dürtü denetimi nasıl sağlanır?
Dürtü denetimi bozukluğu, antisosyal kişilik bozukluğu, husus kullanmasının yol açtığı bozukluklar, parafililer (cinsel sapkınlıklar), şizofreni ve his durum bozukluklarında görülebildiği üzere aralıklı patlayıcı bozukluk, kleptomani (çalma hastalığı), piromani (yangın çıkarma hastalığı), patolojik kumar oynama, trikotilomani (kıl yolma hastalığı) üzere izole de olabilen bozuklukların dâhil olduğu bozukluktur. Çoklukla esas özelliği kişinin diğerlerine ziyan verecek bir harekette bulunmaya yönelik bir dürtü, güdü ya da dayanılmaz isteğe karşı koymada başarısızlık göstermesi olan ruhsal patolojidir. Bu kategoriye giren bozuklukların birçoklarında birey aksiyonda bulunmadan evvel gerginlik ya da uyarılma hissinde giderek artma hisseder ve daha sonra harekette bulunma sırasında haz alma, doyum bulma ya da rahatlama yaşar. Aksiyonun akabinde pişmanlık, kendini kınama ya da suçluluk olabilir ya da olmayabilir.
Dürtüsel davranışların üç boyutu vardır.
1)Eylemlerin sonuçlarını düşünmek için eldeki ayrıntıları kullanamamak.
2) sonrasındasında elde edilecek daha büyük bir ödül için o an elde edilecek küçük bir mükafattan vazgeçememek.
3) Yerleşmiş kuvvetli hareket yansıları baskılamakta eksiklik.
Prefrontal korteksin orbitofrontal korteks üzere beynin birtakım üniteleri davranışsal denetimde değerli yer oynamaktadır. Bu bölge hasarı olan bireylerde sıklıkla dürtüsel olarak tanım edilen yanlış karar verme ve bozuk toplumsal davranışlar gözlenmektedir. Beynin ödül merkezi olan nükleus akkumbens ile bağı uyaranların ödüllendiriciliği ya da cezalandırıcılığının öğrenilmesi ile ilgilidir.
Beynin kaygı-korku merkezi olan Amigdala da dürtü denetiminde yol oynayan beyin bölgeleridir. Birden fazla vakit ihtiyaçlarımızı doyurmayı ertelememiz gerekebilir. örneğin, sokakta acıkırsak çabucak bir restorana girmek yerine meskene gitmeyi bekleyebiliriz. Ya da karnımız acıktığı sırada eşimiz problemli bir biçimde yanımıza gelip konuşmak isterse evvela onu dinleyebiliriz. Dürtü denetimini istikrarlı bir biçimde karşılamak için o anki bulunduğumuz durumu göz önünde bulundurmamız gerekmektedir.
Çocukların dürtüsel olduğunu nasıl anlarız?
Hepimiz vakit zaman dürtüsel davranışlarda bulunuruz, bilhassa de gençken. Olgunlaştıkça, sıklıkla dürtülerimizi denetim etmeyi öğreniriz. Kesinlikle bir bozukluğun modülü değildir. Çocukların düşünmeden hareket ettiğini kaç defa gördünüz? Muhtemelen hayli. Birden fazla çocuğun dürtüsel olduğu ve kendilerini durduramadan bir şeyler söylemiş olduği yahut yaptığı anlar vardır. Kimi annelerin çocukları için ‘bu çocuğun freni yok.’ dediklerini duyarız.
Gelin birlikte dürtüselliğin esas belirtilerine bakalım; sonunu düşünmeden hareket ederler, fevri davranışlar stantlar, ortasından geldiği üzere davranır, aklına iyisi yapar, tahrik ve kışkırtmaya müsaittirler, “günah keçisi daima bu çocuklar oluyor” sözü bu çocuklar için çoğunlukla kullanılır, tehlikeli işlere tehlikeyi düşünmeden atlarlar, sınıfta yahut ortamda kelam almadan konuşurlar, elleri daima havada lafın bitmesini bekleyemezler, sınıfın yahut ortamın genel sistemi bozarlar, sıra bekleyemezler, kurallara uyamaz, empati kuramaz, tehlikeli latifeler yaparlar. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar, ortasında en epeyce duygusal sorunlar yaşayanlardır. Bu özelliklere sahip çocukların annelerinden çoğunlukla; “geceleri altına kaçırıyor, tırnak yiyor, tırnakları kalmayınca bu biçimde da parmaklarının etlerini kemiriyor” ya da “alışveriş merkezlerine kendini kaybediyor, ne yapacağını şaşırıyor. Aldıklarının değerini hiç bilmiyor” üzere telaffuzlar de duyabiliriz. Bu üzere durumlarda evvelarimizi belirlemeli ve şunlara dikkat etmeliyiz;
• Takviye alın (aile danışmanı, psikolog, psikiyatrist),
• Seçeneklerinizi masaya koyun,
• Duygusal bağ kurun,
• Dayaktan kaçının,
• Ertelemeyi öğretin,
• Cinsel gelişmenini takip edin,
• Öğretmeni ile iş birliği ortasında olun,
• Öğrenme tarzlarını keşfederek,
• Olumlu davranışlarını ödüllendirin.
Tedavi halleri ne biçimde sürdürülür?
Psikoloji bilimi içerisinde bir epey tedavi ve ruhsal durumu güzelleştirmeye yönelik tahlil tekniği bulunmaktadır. En tanınan terapi biçimlerinin başında Bilişsel Davranışçı Terapi yerini almaktadır. Tedavide altta yatan psikopatolojiye bakılırsa plan yapılmalıdır. İlaç tedavisi yüz güldürücü sonuçlar vermekle bir arada psikoterapi bilhassa Bilişsel davranışçı müdahaleler konusunda tesirlidir. Semptomlar kısa müddette yatışsa da tedavi uzun sürmelidir. Dürtü denetim bozuklukları sıklıkla psikoterapi ve ilaçların bir kombinasyonu ile tedavi edilmektedir. Sistemli takip sürecin âlâ yönetilmesinde pek kıymetlidir. Bilişsel davranışçı terapide bireylerin davranış kalıplarını belirlemeleri ve bu davranışlarla alakalı olumsuz sonuçları tanımaları teşvik edilir.
InstagramTwitterFacebook
Kişi hayatını sürdürmesi kararında kimi kararları almak durumunda kalmış olabilir. Kimi insan dürtüsel davranırken, kimi insan iç sesine kulak vermeden yalnızca mantığı ile hareket etmeyi tercih edebilir. “Dürtüsellik sıklıkla yolda insanlara ya da konutta eşyalara çarpma üzere küçük kazalara niye olabilmektedir.” diye düşündüğümüzde tahminen dürtüsel bir bireyi daha düzgün somutlaştırabiliriz. Dürtüsellik, çoğunlukla kompulsif (zorlantı) davranışla karışmaktadır. Zorlantı; istemsiz bir biçimde zihne giren fikirlerin kararında bireyi rahatlatmak için yapılan davranışa denilirken, dürtüsellik kavramı temel manada kişinin davranışlarına limit koymada sorun yaşamasıdır. Dikkat eksikliği bir öteki ismi ile hiperaktivite bozukluğu belirtilerinden birisi olan dürtüsellik; temel olarak kişinin davranışlarına limit koymada sorun yaşamasıdır.
Dürtüsel davranan bireyler nasıl bir kişilik yapısına sahip olurlar?
Dürtüsel davranan bireyler, isteklerini ve başa koyduklarını gerçekleştirmek için sabırsızlanırlar, yapacakları şeyin mantıklı mı mantıksız mı olduğunu savunmazlar. Yalnızca hoşlandıkları işi yapmak isterler. Yaptıkları şeyin kararınu düşünmezler. Bu bireylerin hünerlerinde eksiklik de meydana gelir. Yapacakları şeyin kararınu düşünmeden hareket ederler. Bu hareketin mantıklı olup olmadığını düşünmezler. Yalnızca keyif aldıkları şeyleri yapmak isterler.
Dürtüsel şahıslar, etraftaki tehlikenin boyutunu küçümseyen ve yenidenlayıcı olarak riskli davranışlar sergileyen, yaptıkları kusurları yargılamayı öğrenmede başarısız bireylerdir. Dürtüsel hareket, bir cevap vermeye mani olamamak olarak tanımlanabilir. Dürtüselliğin temel belirtileri, dikkat eksikliği, çok hareketlilik, dikkat dağınıklığı ve dürtüsel davranışlardır. Bu sorun, çocukta okul, aile ve toplumsal alanlarda çeşitli problemlere niye olan klinik bir durumdur. Çocukluk periyodunda limitleri net olarak tanımlanmaması his ve davranışları denetim altına almama ve marifetlerde eksiklik, yaşantıda dürtüsellik problemlerine niye olur.
Genetik miras, ailelerin parçalanması yahut geçimsiz oluşu, duygusal mahrumluk sebepler içindedır. Erkeklerde üç kat fazla olan dürtüsellik, ruhsal olarak tedavi edilebilir. Öncelikle altta yatan sebepler kişinin niyet yapısı ve kontrol maharetleri ile denetim altına alınabilir. Tabi her şeydilk evvel altında sıhhat sorunları olup olmadığı anlaşılmalı, ilaçla tedavi öneriliyorsa evvela psikiyatrik tedavi görülmelidir.
Dürtü denetimi nasıl sağlanır?
Dürtü denetimi bozukluğu, antisosyal kişilik bozukluğu, husus kullanmasının yol açtığı bozukluklar, parafililer (cinsel sapkınlıklar), şizofreni ve his durum bozukluklarında görülebildiği üzere aralıklı patlayıcı bozukluk, kleptomani (çalma hastalığı), piromani (yangın çıkarma hastalığı), patolojik kumar oynama, trikotilomani (kıl yolma hastalığı) üzere izole de olabilen bozuklukların dâhil olduğu bozukluktur. Çoklukla esas özelliği kişinin diğerlerine ziyan verecek bir harekette bulunmaya yönelik bir dürtü, güdü ya da dayanılmaz isteğe karşı koymada başarısızlık göstermesi olan ruhsal patolojidir. Bu kategoriye giren bozuklukların birçoklarında birey aksiyonda bulunmadan evvel gerginlik ya da uyarılma hissinde giderek artma hisseder ve daha sonra harekette bulunma sırasında haz alma, doyum bulma ya da rahatlama yaşar. Aksiyonun akabinde pişmanlık, kendini kınama ya da suçluluk olabilir ya da olmayabilir.
Dürtüsel davranışların üç boyutu vardır.
1)Eylemlerin sonuçlarını düşünmek için eldeki ayrıntıları kullanamamak.
2) sonrasındasında elde edilecek daha büyük bir ödül için o an elde edilecek küçük bir mükafattan vazgeçememek.
3) Yerleşmiş kuvvetli hareket yansıları baskılamakta eksiklik.
Prefrontal korteksin orbitofrontal korteks üzere beynin birtakım üniteleri davranışsal denetimde değerli yer oynamaktadır. Bu bölge hasarı olan bireylerde sıklıkla dürtüsel olarak tanım edilen yanlış karar verme ve bozuk toplumsal davranışlar gözlenmektedir. Beynin ödül merkezi olan nükleus akkumbens ile bağı uyaranların ödüllendiriciliği ya da cezalandırıcılığının öğrenilmesi ile ilgilidir.
Beynin kaygı-korku merkezi olan Amigdala da dürtü denetiminde yol oynayan beyin bölgeleridir. Birden fazla vakit ihtiyaçlarımızı doyurmayı ertelememiz gerekebilir. örneğin, sokakta acıkırsak çabucak bir restorana girmek yerine meskene gitmeyi bekleyebiliriz. Ya da karnımız acıktığı sırada eşimiz problemli bir biçimde yanımıza gelip konuşmak isterse evvela onu dinleyebiliriz. Dürtü denetimini istikrarlı bir biçimde karşılamak için o anki bulunduğumuz durumu göz önünde bulundurmamız gerekmektedir.
Çocukların dürtüsel olduğunu nasıl anlarız?
Hepimiz vakit zaman dürtüsel davranışlarda bulunuruz, bilhassa de gençken. Olgunlaştıkça, sıklıkla dürtülerimizi denetim etmeyi öğreniriz. Kesinlikle bir bozukluğun modülü değildir. Çocukların düşünmeden hareket ettiğini kaç defa gördünüz? Muhtemelen hayli. Birden fazla çocuğun dürtüsel olduğu ve kendilerini durduramadan bir şeyler söylemiş olduği yahut yaptığı anlar vardır. Kimi annelerin çocukları için ‘bu çocuğun freni yok.’ dediklerini duyarız.
Gelin birlikte dürtüselliğin esas belirtilerine bakalım; sonunu düşünmeden hareket ederler, fevri davranışlar stantlar, ortasından geldiği üzere davranır, aklına iyisi yapar, tahrik ve kışkırtmaya müsaittirler, “günah keçisi daima bu çocuklar oluyor” sözü bu çocuklar için çoğunlukla kullanılır, tehlikeli işlere tehlikeyi düşünmeden atlarlar, sınıfta yahut ortamda kelam almadan konuşurlar, elleri daima havada lafın bitmesini bekleyemezler, sınıfın yahut ortamın genel sistemi bozarlar, sıra bekleyemezler, kurallara uyamaz, empati kuramaz, tehlikeli latifeler yaparlar. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar, ortasında en epeyce duygusal sorunlar yaşayanlardır. Bu özelliklere sahip çocukların annelerinden çoğunlukla; “geceleri altına kaçırıyor, tırnak yiyor, tırnakları kalmayınca bu biçimde da parmaklarının etlerini kemiriyor” ya da “alışveriş merkezlerine kendini kaybediyor, ne yapacağını şaşırıyor. Aldıklarının değerini hiç bilmiyor” üzere telaffuzlar de duyabiliriz. Bu üzere durumlarda evvelarimizi belirlemeli ve şunlara dikkat etmeliyiz;
• Takviye alın (aile danışmanı, psikolog, psikiyatrist),
• Seçeneklerinizi masaya koyun,
• Duygusal bağ kurun,
• Dayaktan kaçının,
• Ertelemeyi öğretin,
• Cinsel gelişmenini takip edin,
• Öğretmeni ile iş birliği ortasında olun,
• Öğrenme tarzlarını keşfederek,
• Olumlu davranışlarını ödüllendirin.
Tedavi halleri ne biçimde sürdürülür?
Psikoloji bilimi içerisinde bir epey tedavi ve ruhsal durumu güzelleştirmeye yönelik tahlil tekniği bulunmaktadır. En tanınan terapi biçimlerinin başında Bilişsel Davranışçı Terapi yerini almaktadır. Tedavide altta yatan psikopatolojiye bakılırsa plan yapılmalıdır. İlaç tedavisi yüz güldürücü sonuçlar vermekle bir arada psikoterapi bilhassa Bilişsel davranışçı müdahaleler konusunda tesirlidir. Semptomlar kısa müddette yatışsa da tedavi uzun sürmelidir. Dürtü denetim bozuklukları sıklıkla psikoterapi ve ilaçların bir kombinasyonu ile tedavi edilmektedir. Sistemli takip sürecin âlâ yönetilmesinde pek kıymetlidir. Bilişsel davranışçı terapide bireylerin davranış kalıplarını belirlemeleri ve bu davranışlarla alakalı olumsuz sonuçları tanımaları teşvik edilir.
InstagramTwitterFacebook