El Ayak Ağız Hastalığı Nedir?
El ayak ağız hastalığı, bilhassa 5 yaş altındaki çocuklarda daha sık görülen bulaştırıcılığı yüksek viral bir hastalıktır. kimi vakit daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde de çeşitli salgınlara yol açabilir. Hastalık ekseriyetle ateş yüksekliği (38 derece ve üzeri), iştahsızlık, boğaz ağrısı, huzursuzluk, kırgınlık üzere non spesifik grip gibisi semptomlar ile başlar. Ateşin başlangıcından 1-2 gün daha sonra ağız ortasında ve etrafında ağrılı aft gibisi içi su dolu yaralar (herpanjina) oluşur. Bu yaralar ekseriyetle ağzın art kısmında küçük kırmızı lekeler biçiminde ortaya çıkar, vakit içinde içi su dolu olan ağrılı kabarcıklara dönüşür ve daha sonrasında kabukları patlayarak düzgünleşme sürecine geçer. Bu kabarcıkların oluşma vaktinden 1-2 gün daha sonrasında ayak tabanlarında, ellerin avuç içlerinde, kimi vakit dizlerde, el bileklerinde, dirseklerde, kalçalarda yahut genital bölgelerde kırmızı noktalar formunda deri döküntüleri ortaya çıkar ve bir süre daha sonra bu döküntülerde de su toplanmaya başlar. Çoklukla ağrısız ve kaşıntısız olan bu döküntülerde vakit içinde soyulmalar görülebilir. Kimi çocuklarda bilhassa 1 yaş altındaki bebeklerde ağız ortasındaki ağrılı lezyonlar yüzünden yutma kuvvetliğü gelişir ve kâfi sıvı alamadıkları için bedenlerinin su oranı azalır ve bitkinleşirler. Bu hastaların hastaneye yatırılarak uygun sıvı ve mineral takviyesine alınmaları gerekmektedir.
El Ayak Hastalığı Nasıl Bulaşır?
El ayak ağız hastalığına niye olan virüsler enfekte şahısların burun ve boğaz salgılarında (tükürük, salya, balgam, burun mukus salgısı), döküntülerinin kabarcıkları ortasındaki sıvılarda ve dışkılarında bulunur.
Yüzme havuzları ya da su parklarındaki suların yutulması durumlarında, etken virüsle müsabaka riski düşük de olsa mümkündür. Bilhassa el ayak ağız hastalığı ile enfekte şahısların dışkıları ile kirlenmiş ve yetersiz klorlama yapılmış su birikintilerinin yutulması bu riski arttırır.
El Ayak Hastalığının Tanısı Nasıl temalır?
El ayak ağız hastalığının tanısı; detaylı bir anamnez (hastalığın öyküsü) alınması ve yapılan fizik muayenede ağız ortasında, etrafında, ellerde, ayaklarda ve eşlik eden başka bölgelerde (dizler, dirsekler, kalçalar, genital bölgeler gibi) karakteristik döküntülerin saptanması ile temalır. Virüslere bağlı bir hastalık olduğu için ekseriyetle ek laboratuvar tetkiklerinin yapılmasına gerek duyulmaz.
Tecrübeli bir klinisyen tarafınca yapılan detaylı fizik muayene incelemesi ve anamnez alınması birçok vakit tanıyı koymak için kafidir.
El Ayak Ağız Hastalığının Tedavisi Nedir?
El ayak ağız hastalığının bilinen spesifik bir tedavisi yoktur. Lakin semptomların azaltılması için aşağıda belirtilen birtakım önlemler alınabilir:
El ayak ağız hastalığından korunmak için geliştirilen özel bir aşı yoktur. Hasta olan çocuklarla temastan kaçınmak ve el yıkamak üzere sıradan hijyen kurallarına dikkat etmek bu hastalıktan korunmanın temelini oluşturur.
Tuvalete gittikten daha sonra, bebeklerin bezlerinin değiştirilmesinden daha sonra, yemek hazırlamadan ve yemedilk evvel kesinlikle ellerin bol sabunlu su ile yıkanması gerekmektedir. Ellerin yeterlice yıkanmadan gözlere ağıza buruna sürülmemesine dikkat edilmedilir.
Küçük çocukların oyun alanlarındaki enfekte olmuş yüzeylerin (sık dokunulan yüzeyler, ortak kullanılan oyuncaklar, kapı kolları vb.) sabunlu su ve çamaşır suyu ile temizlenmesine ihtimam gösterilmelidir.
El ayak ağız hastalığı döküntülerin çıkmasından 3 gün öncesi ve döküntülerin solup ateşin düşmesinden 5 gün daha sonrasına kadar bulaştırıcılığına devam etmektedir. Bilhassa bu vakit aralığında hasta çocuklarla yakın temastan (öpüşme, sarılma, tokalaşma gibi) ve tabak, bardak, çatal, kaşık, havlu üzere şahsi gereçlerin ortak kullanmasından kaçınmak hastalığın bulaşmasının engellenmesi için epeyce kıymetlidir.
El ayak ağız hastalığı, bilhassa 5 yaş altındaki çocuklarda daha sık görülen bulaştırıcılığı yüksek viral bir hastalıktır. kimi vakit daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde de çeşitli salgınlara yol açabilir. Hastalık ekseriyetle ateş yüksekliği (38 derece ve üzeri), iştahsızlık, boğaz ağrısı, huzursuzluk, kırgınlık üzere non spesifik grip gibisi semptomlar ile başlar. Ateşin başlangıcından 1-2 gün daha sonra ağız ortasında ve etrafında ağrılı aft gibisi içi su dolu yaralar (herpanjina) oluşur. Bu yaralar ekseriyetle ağzın art kısmında küçük kırmızı lekeler biçiminde ortaya çıkar, vakit içinde içi su dolu olan ağrılı kabarcıklara dönüşür ve daha sonrasında kabukları patlayarak düzgünleşme sürecine geçer. Bu kabarcıkların oluşma vaktinden 1-2 gün daha sonrasında ayak tabanlarında, ellerin avuç içlerinde, kimi vakit dizlerde, el bileklerinde, dirseklerde, kalçalarda yahut genital bölgelerde kırmızı noktalar formunda deri döküntüleri ortaya çıkar ve bir süre daha sonra bu döküntülerde de su toplanmaya başlar. Çoklukla ağrısız ve kaşıntısız olan bu döküntülerde vakit içinde soyulmalar görülebilir. Kimi çocuklarda bilhassa 1 yaş altındaki bebeklerde ağız ortasındaki ağrılı lezyonlar yüzünden yutma kuvvetliğü gelişir ve kâfi sıvı alamadıkları için bedenlerinin su oranı azalır ve bitkinleşirler. Bu hastaların hastaneye yatırılarak uygun sıvı ve mineral takviyesine alınmaları gerekmektedir.
El Ayak Hastalığı Nasıl Bulaşır?
El ayak ağız hastalığına niye olan virüsler enfekte şahısların burun ve boğaz salgılarında (tükürük, salya, balgam, burun mukus salgısı), döküntülerinin kabarcıkları ortasındaki sıvılarda ve dışkılarında bulunur.
Enfekte bireyler ile sarılmak tokalaşmak öpüşmek üzere yakın temas kurulması hallerinde,
Enfekte şahısların öksürme hapşırma durumlarında hava yolu ile,
Enfekte çocukların bez değişimi daha sonrasında dışkıları ile temas kurulması ve gerekli hijyen tedbirlerinin alınmaması hallerinde (ellerin dışkı ile temas daha sonrasında sabunlu su ile yıkanmadan göze buruna ağıza sürülmesi gibi),
Yüzeyi el ayak ağız hastalığı virüsü ile enfekte olmuş objelere temas daha sonrasında gerekli hijyen tedbirlerinin alınmaması hallerinde (ellerin enfekte dolap, oyuncak, kapı kolu üzere objelerle temas daha sonrasında sabunlu su ile yıkanmadan göze buruna ağıza sürülmesi gibi),
Yüzme havuzları ya da su parklarındaki suların yutulması durumlarında, etken virüsle müsabaka riski düşük de olsa mümkündür. Bilhassa el ayak ağız hastalığı ile enfekte şahısların dışkıları ile kirlenmiş ve yetersiz klorlama yapılmış su birikintilerinin yutulması bu riski arttırır.
El Ayak Hastalığının Tanısı Nasıl temalır?
El ayak ağız hastalığının tanısı; detaylı bir anamnez (hastalığın öyküsü) alınması ve yapılan fizik muayenede ağız ortasında, etrafında, ellerde, ayaklarda ve eşlik eden başka bölgelerde (dizler, dirsekler, kalçalar, genital bölgeler gibi) karakteristik döküntülerin saptanması ile temalır. Virüslere bağlı bir hastalık olduğu için ekseriyetle ek laboratuvar tetkiklerinin yapılmasına gerek duyulmaz.
Tecrübeli bir klinisyen tarafınca yapılan detaylı fizik muayene incelemesi ve anamnez alınması birçok vakit tanıyı koymak için kafidir.
El Ayak Ağız Hastalığının Tedavisi Nedir?
El ayak ağız hastalığının bilinen spesifik bir tedavisi yoktur. Lakin semptomların azaltılması için aşağıda belirtilen birtakım önlemler alınabilir:
Ağrısı yahut ateşi olan çocuklarda parasetamol ya da ibuprofen içeren ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler kullanılabilir. (Bu maksatla “aspirin” kullanılmamasına dikkat edilmedilir. Zira etkeni virüs olan hastalıklarda aspirin kullanılması “Reye Sendromu” denilen, karaciğer ve beyin işlevlerinin olumsuz etkilendiği ve bu organların yetmezlikleri kararı hayati tehlike riski yüksek olan önemli bir hastalığa yol açmaktadır.)
Ağız ortasındaki ağrılı yaralar için ağız spreyleri, gargaralar, çeşitli ağız bakım solüsyonları kullanılabilir.
Ağrılı ağız yaraları olan çocuklarda yutma kuvvetliğü de sık görüldüğü için beden su ve minerallerinin kaybını önlemek emeliyle kucak kucak su içmeleri ve yoğurt, muhallebi, ılık çorba üzere yumuşak besinler ile beslenmeleri önerilir. Şayet ağız yaraları ileri derecede ağrılı ise ve yutma kuvvetliğü yüzünden beslenmesi bozulmuşsa bu çocukların hastaneye yatırılmasında ve damardan sıvı ve mineral desteği almasında yarar vardır.
Vücuttaki döküntüler kaşıntılı ise kaşıntı giderici losyonlar hekim denetiminde kullanılabilir. Ilık sabunlu suyla yıkanmanın bir ziyanı yoktur.
El ayak ağız hastalığından korunmak için geliştirilen özel bir aşı yoktur. Hasta olan çocuklarla temastan kaçınmak ve el yıkamak üzere sıradan hijyen kurallarına dikkat etmek bu hastalıktan korunmanın temelini oluşturur.
Tuvalete gittikten daha sonra, bebeklerin bezlerinin değiştirilmesinden daha sonra, yemek hazırlamadan ve yemedilk evvel kesinlikle ellerin bol sabunlu su ile yıkanması gerekmektedir. Ellerin yeterlice yıkanmadan gözlere ağıza buruna sürülmemesine dikkat edilmedilir.
Küçük çocukların oyun alanlarındaki enfekte olmuş yüzeylerin (sık dokunulan yüzeyler, ortak kullanılan oyuncaklar, kapı kolları vb.) sabunlu su ve çamaşır suyu ile temizlenmesine ihtimam gösterilmelidir.
El ayak ağız hastalığı döküntülerin çıkmasından 3 gün öncesi ve döküntülerin solup ateşin düşmesinden 5 gün daha sonrasına kadar bulaştırıcılığına devam etmektedir. Bilhassa bu vakit aralığında hasta çocuklarla yakın temastan (öpüşme, sarılma, tokalaşma gibi) ve tabak, bardak, çatal, kaşık, havlu üzere şahsi gereçlerin ortak kullanmasından kaçınmak hastalığın bulaşmasının engellenmesi için epeyce kıymetlidir.