Küçük büyük herkes kalp hastalıklarına yakalanabilir. Lakin kimi şahıslar bu açıdan daha büyük bir risk altındadır. Kalp ve damar hastalıklarında gayrette en değerli adım önlem almaktır. Zira kalp ve damar hastalıkları risk faktörleri niçiniyle daha erken ortaya çıkabilir ve süratle ilerleyebilir.
Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Fatih Mehmet Uçar, bu risk faktörlerini şöyleki sıraladı.
1-Diyabet
Diyabet koroner damar hastalığı için en değerli risk faktörlerinden biridir. Koroner arter hastalığı sıklığı diyabetik erkeklerde 2, bayanlarda 4 kat fazladır. Kan şekeri yükseldikçe koroner damarlarda tıkanıklık seviyesi ve bununla alakalı olarak kalp krizi riski de artar. Yani diyabetiniz var ise koroner damar hastası üzere tedavi edilmeniz gerekir. Diyabetik hastalarda kan şekerinin düşürülmesi hayli değerlidir. Açlık kan şekerinin 120 mg/dL ve 3 aylık ortalama kan şekeri gösteren test kıymetinin yüzde 7’nin altında tutulmasında fayda vardır. Kan şekeri testinde sağlanan yüzde 1 oranındaki düşmenin damar hastalığı gelişmeninde yüzde 30 azalma sağladığı gösterilmiştir.
2-Hipertansiyon
Kan basıncının olması gereken kıymetten büyük olması ya da hipertansiyon için ilaç kullanıyor olmak koroner damarlarda plak oluşumunu artırmakta yahut plak oluşumunu hızlandırmaktadır. Hipertansiyon koroner damar hastalığı riskini yaklaşık 3 kat artırır. Bu niçinle hipertansiyonu olan bir hastada kan basıncını denetim etmek ve en kısa müddette 140/90 mmhg’nin altına düşürmek değerlidir.
3-Yüksek kolesterol
Vücudumuzda farklı kolesterol molekülleri bulunmaktadır. Bunlardan biri, kalp damar tıkanıklığını oluşturan plakların içerisinde bol bol bulunmakta ve berbat kolesterol olarak bilinmektedir. Damar tıkanıklığını önlemek için kolesterol seviyesini düşürmek gerekir. Tertipli antrenman ve diyet yapmak makûs kolesterolü düşürmek için şayet olmazsa olmaz faktörlerdir. Koroner arter hastalığı riski yüksek bireylerde ise berbat kolesterolü düşürecek ilaçları kullanmak gerekir. Güzel kolesterol ise damarlarda plak içerisinde bulunan yağ parçacıklarını o bölgeden uzaklaştırarak damar sertliği ve plak oluşumunu azaltmaktadır. Düzgün kolesterol seviyesini artırmak kalp sıhhati için fazlaca kıymetlidir. Uygun kolesterol artışı için yapmamız gereken ise nizamlı spor ve antrenmandır.
4-Sigara ve pasif içicilik
Sigaranın ülkemizde yaygın kullanması niçiniyle kalp damar hastalığı için en kıymetli risk faktörlerinden biridir ve kalp-damar hastalığı riskini 2 kat artırır. Sigara kullanması koroner damarlarda plak oluşumunu kolaylaştırmakta ve bu plakların üzerinde pıhtı oluşması kararı gözlenen kalp krizi riskini de ziyadesiyle artırmaktadır. Erkeklerde sigara içmek içmeyenlere nazaran kalp krizi riskini yaklaşık 3 kat, bayanlarda ise yaklaşık 5 kat artırmaktadır. Yalnızca sigara kullananlarda değil pasif içici diye tanımladığımız çevresel sigara dumanına maruz kalanlarda da kalp hastalığı riski artar. Sigara, bırakılmasını takiben kalp damar hastalığı riski birinci yılda yüzde 50 azalır, ikinci yılda ise risk neredeyse hiç sigara içmeyen bireylere yaklaşır. Bu niçinle kalp sıhhati başta olmak üzere genel beden sıhhatimiz için sigaradan ve dumanından uzak durulmalıdır.
5-İleri yaş ve aile öyküsü
Yaş ilerledikçe koroner arter hastalığı riski artış gösterir. Erkeklerde 45 yaş, bayanlarda ise 55 yaş üstünde olmak yahut menopoza girmiş olmak koroner arter kusurluğu için değiştirilemeyen risk faktörleridir. Birinci derece akrabalardan erkek akrabada 55 yaş, bayan akrabada 65 yaşından evvel koroner damar hastalığı kişi için ailesel risk faktörü oluşturur. Yaş ve aile hikayesinde koroner damar hastalığı olması değiştirilemeyen risk faktörleri olduğu için diyabet, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği üzere koroner damar riskini artıran hastalıklardan korunmak yahut uygun tedaviler alarak riski azaltmak büyük kıymet taşımaktadır. Sigara hiç kullanmamak yahut kullanıyorsa en erken müddette bırakmak koroner damar hastalığı riskini azaltacaktır. Obezite ile çaba etmek ve fizikî aktiviteyi artırmak da kalp damar hastalığı riskini azaltacak ziyadesiyle değerli faktörlerdir.
6-Stres
Çok sık gerilim yaşıyorsanız, bunun kalp sıhhatiniz için kıymetli bir tehdit olduğunu unutmayın. Gerilimle başa çıkmayı öğrenin; gerekirse profesyonel yardım alın.
7-Obezite
Ciddi hastalıklara yol açması, hayat kalitesini bozması ve hayati tehlike doğurması niçiniyle obezite artık bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Obez bireylerde koroner arterlerde plak oluşumu artış gösterir. Obezlerde diyabet, hipertansiyon ve kolesterol yüksekliği çoğunlukla görülmekte ve bu niçinle kalp-damar hastalıkları riski katlanarak artmaktadır. Fazla kilolu ve obez şahıslar kesinlikle kalori kısıtlaması ve tertipli fizik idman ile kilolarını verme tarafında teşvik edilmelidir.
Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Fatih Mehmet Uçar, bu risk faktörlerini şöyleki sıraladı.
1-Diyabet
Diyabet koroner damar hastalığı için en değerli risk faktörlerinden biridir. Koroner arter hastalığı sıklığı diyabetik erkeklerde 2, bayanlarda 4 kat fazladır. Kan şekeri yükseldikçe koroner damarlarda tıkanıklık seviyesi ve bununla alakalı olarak kalp krizi riski de artar. Yani diyabetiniz var ise koroner damar hastası üzere tedavi edilmeniz gerekir. Diyabetik hastalarda kan şekerinin düşürülmesi hayli değerlidir. Açlık kan şekerinin 120 mg/dL ve 3 aylık ortalama kan şekeri gösteren test kıymetinin yüzde 7’nin altında tutulmasında fayda vardır. Kan şekeri testinde sağlanan yüzde 1 oranındaki düşmenin damar hastalığı gelişmeninde yüzde 30 azalma sağladığı gösterilmiştir.
2-Hipertansiyon
Kan basıncının olması gereken kıymetten büyük olması ya da hipertansiyon için ilaç kullanıyor olmak koroner damarlarda plak oluşumunu artırmakta yahut plak oluşumunu hızlandırmaktadır. Hipertansiyon koroner damar hastalığı riskini yaklaşık 3 kat artırır. Bu niçinle hipertansiyonu olan bir hastada kan basıncını denetim etmek ve en kısa müddette 140/90 mmhg’nin altına düşürmek değerlidir.
3-Yüksek kolesterol
Vücudumuzda farklı kolesterol molekülleri bulunmaktadır. Bunlardan biri, kalp damar tıkanıklığını oluşturan plakların içerisinde bol bol bulunmakta ve berbat kolesterol olarak bilinmektedir. Damar tıkanıklığını önlemek için kolesterol seviyesini düşürmek gerekir. Tertipli antrenman ve diyet yapmak makûs kolesterolü düşürmek için şayet olmazsa olmaz faktörlerdir. Koroner arter hastalığı riski yüksek bireylerde ise berbat kolesterolü düşürecek ilaçları kullanmak gerekir. Güzel kolesterol ise damarlarda plak içerisinde bulunan yağ parçacıklarını o bölgeden uzaklaştırarak damar sertliği ve plak oluşumunu azaltmaktadır. Düzgün kolesterol seviyesini artırmak kalp sıhhati için fazlaca kıymetlidir. Uygun kolesterol artışı için yapmamız gereken ise nizamlı spor ve antrenmandır.
4-Sigara ve pasif içicilik
Sigaranın ülkemizde yaygın kullanması niçiniyle kalp damar hastalığı için en kıymetli risk faktörlerinden biridir ve kalp-damar hastalığı riskini 2 kat artırır. Sigara kullanması koroner damarlarda plak oluşumunu kolaylaştırmakta ve bu plakların üzerinde pıhtı oluşması kararı gözlenen kalp krizi riskini de ziyadesiyle artırmaktadır. Erkeklerde sigara içmek içmeyenlere nazaran kalp krizi riskini yaklaşık 3 kat, bayanlarda ise yaklaşık 5 kat artırmaktadır. Yalnızca sigara kullananlarda değil pasif içici diye tanımladığımız çevresel sigara dumanına maruz kalanlarda da kalp hastalığı riski artar. Sigara, bırakılmasını takiben kalp damar hastalığı riski birinci yılda yüzde 50 azalır, ikinci yılda ise risk neredeyse hiç sigara içmeyen bireylere yaklaşır. Bu niçinle kalp sıhhati başta olmak üzere genel beden sıhhatimiz için sigaradan ve dumanından uzak durulmalıdır.
5-İleri yaş ve aile öyküsü
Yaş ilerledikçe koroner arter hastalığı riski artış gösterir. Erkeklerde 45 yaş, bayanlarda ise 55 yaş üstünde olmak yahut menopoza girmiş olmak koroner arter kusurluğu için değiştirilemeyen risk faktörleridir. Birinci derece akrabalardan erkek akrabada 55 yaş, bayan akrabada 65 yaşından evvel koroner damar hastalığı kişi için ailesel risk faktörü oluşturur. Yaş ve aile hikayesinde koroner damar hastalığı olması değiştirilemeyen risk faktörleri olduğu için diyabet, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği üzere koroner damar riskini artıran hastalıklardan korunmak yahut uygun tedaviler alarak riski azaltmak büyük kıymet taşımaktadır. Sigara hiç kullanmamak yahut kullanıyorsa en erken müddette bırakmak koroner damar hastalığı riskini azaltacaktır. Obezite ile çaba etmek ve fizikî aktiviteyi artırmak da kalp damar hastalığı riskini azaltacak ziyadesiyle değerli faktörlerdir.
6-Stres
Çok sık gerilim yaşıyorsanız, bunun kalp sıhhatiniz için kıymetli bir tehdit olduğunu unutmayın. Gerilimle başa çıkmayı öğrenin; gerekirse profesyonel yardım alın.
7-Obezite
Ciddi hastalıklara yol açması, hayat kalitesini bozması ve hayati tehlike doğurması niçiniyle obezite artık bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Obez bireylerde koroner arterlerde plak oluşumu artış gösterir. Obezlerde diyabet, hipertansiyon ve kolesterol yüksekliği çoğunlukla görülmekte ve bu niçinle kalp-damar hastalıkları riski katlanarak artmaktadır. Fazla kilolu ve obez şahıslar kesinlikle kalori kısıtlaması ve tertipli fizik idman ile kilolarını verme tarafında teşvik edilmelidir.