Kazakistan, yarın Anayasa’ya yapılacak değişiklikler için referanduma gidecek

babaadam

Aktif Üye
Kazakistan, yarın Anayasa’ya yapılacak değişiklikler için referanduma gidecek
Ülkede yarın yaklaşık 11 milyon 700 bin kayıtlı seçmen, “Kazakistan Cumhuriyeti Anayasasına yapılacak değişiklikleri ve ekleri kabul ediyor musunuz?” sorusuna ‘evet’ yahut ‘hayır’ karşılığını vermek için sandık başına gidecek.


Ülke tarihinde 27 yıl ortadan daha sonra ikinci kere düzenlenecek anayasa referandumuyla 30 Ağustos 1995’te kabul edilen mevcut anayasanın üçte birinin değiştirilmesi ve bu biçimdece bu yıl ocak başında meydana gelen kitlesel olaylar daha sonrası ülkede idare sisteminin bir daha inşası hedefleniyor.


Bunun için ülke genelinde 553 ve yurt haricinde ise 52 ülkede 65 sandığın kurulduğu referandumda oy kullanma süreci lokal saatle sabah 7’de başlayıp akşam 8’e kadar devam edecek.


Söz konusu referandumu Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Türk Devletleri Teşkilatı Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) ve başka memleketler arası kuruluşlar ile yabancı ülkelerden 272 gözlemci yerinde takip edecek.


Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev de referanduma ait ulusal televizyon kanalları aracılığıyla halka sesleniş konuşmasında, kelam konusu referandumun Cumhurbaşkanının yetkilerini artırmayı değil, iktidardaki istikrar sistemini güçlendirmeyi ve vatandaşların hakları ile özgürlüklerini muhafazayı amaçladığını söylemiş oldu.


Tokayev, vatandaşlara Kazakistan’ın gelecekteki gelişmeninin ana sınırlarını belirleyecek referandumda tarihi seçimlerini yapma davetinde bulundu.


Anayasa’da yapılacak değişiklikler


Yeni anayasa taslağında “Kazakistan toprağı ve yer altı doğal kaynakları devletin mülkiyetindedir” maddesi “Kazakistan toprağı ve yer altı doğal kaynakları halka aittir” olarak değiştirilecek.


İdam cezası büsbütün kaldırılacak. bu biçimdece mevcut anayasada terör hatalısı ve savaş devrinde kabahat işleyenlere istisnai ceza olarak kullanılmasına müsaade verilen idam cezasına hiç bir koşulda başvurulamayacak.


Kazakistan Cumhurbaşkanı nazaranvini sürdürdüğü sürece siyasi partiye üye olamayacak. Kelam konusu unsur, Anayasa Kurulu, Yüksek Mahkeme, Merkez Seçim Komitesi, Sayıştay liderleri ile üyelerinin yanı sıra hakimler, kolluk kuvvetleri çalışanları, ulusal güvenlik güçleri ile askeri işçi için de geçerli olacak.


Cumhurbaşkanının yakın akrabalarının devletin üst seviye nazaranvlerine ve kamu iştirakindeki şirketlerinin idaresine getirilmesi yasaklanacak.


Kazakistan Anayasa Kurulu bir daha Anayasa Mahkemesi olarak kurulacak. 1 Ocak 2023’ten itibaren faaliyete geçirilmesi planlanan Anayasa Mahkemesi 11 yargıçtan oluşacak ve üyeler, 6 yıllık nazaranv mühleti için seçilecek.


Parlamentonun yetkileri artacak


Anayasa taslağında ülkede mevcut harika başkanlık idare sistemi son bulacak. Parlamento ise güçlenecek.


bu biçimdece anayasadan devlet liderinin büyükşehir belediye liderleri ile eyalet valilerinin kararlarını iptal etme yetkisi kaldırılacak.


Cumhurbaşkanının parlamentonun üst kanadı senatoya atadığı milletvekili sayısı 15’ten 10’a düşürülecek. Bunların 5’i Kazakistan Halk Asamblesi tarafınca önerilecek. bu biçimdece asamblenin meclise milletvekili atama işlevinin kaldırılmasıyla parlamentonun alt kanadındaki milletvekili sayısı 107’den 98’e inecek.


Kanunları kabul etme yetkisi yalnızca parlamentonun alt kanadı mecliste olacak. Kelam konusu ıslahatla yetkilerinin genişletileceği mecliste tüm toplum katmanının temsil edilmesi için izafî temsil sistemi uygulanacak.


Ayrıca daha evvel büyükşehir belediye liderleri ile eyalet valilerinin cumhurbaşkanı tarafınca atandığı ülkede, bundan daha sonra kelam konusu adayların birinci olarak lokal meclis milletvekillerince onaylanması gerekecek.


Meclisin devlet bütçesini sorgulama işlevi genişleyecek.


Kazakistan insan hakları ombudsmanı ile ilgili unsur eklenecek. bu biçimdece, ombudsman nazaranvi bağımsızlaştırılacak ve nazaranvi boyunca senatonun onayı olmadan tutuklanamayacak.


Öte yandan yapılacak değişiklikler kapsamında Kazakistan’ı 28 yıl yönettikten daha sonra mart 2019’da bakılırsavinden istifa eden kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in anayasal statüsünün yer aldığı Birinci Cumhurbaşkanı’na ait kanun da yürürlükten kalkacak.

Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.