Bir sanat terapisi kapsamında, bu soruyu soruyor olsaydık, hiç kuşkusuz bu mevzuda fazlaca özgün fotoğraflar ortaya çıkacaktı. Üstelik sanılanın tersine, sanat terapisinde her insanın çizim yeteneğinin bulunmasına gerek yoktur. Değerli olan, hislerinizi dışa vurmanızı sağlayan çizgiler ve renklerle “saçmalamanızdır.” Yaptığınız fotoğraflarla aranızda kurduğunuz bağ, aslında tanımlanması sıkıntı olan hislerinizle da bağ kurmanızı sağlayacağından çok faydalı bir yol olacaktır.
Fakat burada bunu yapmamız mümkün olmadığından, ben hepimizin ismine Munch’un Çığlık tablosunu seçmek istedim. Toplumsal olaylara baktığımızda bu tablonun sizdeki karşılığı ne olurdu?
Munch’un Çığlık tablosu bireyin yaşadığı ruhsal kırılmaları, kalabalıkları ortasındaki yalnızlığı anlatır. Varoluşsal tasaların yansımasıdır. Topluma, etrafa ve hayata karşı bir bağlılık artık yoktur. Yani ömür anlamsız bir hâl almıştır. Munch, tabloyu yaptığı sırada başarısızlık, hastalık ve karşılıksız aşkla gayret ediyordu. Çığlık tablosundaki çığlık atan kişinin köprünün önünde olması da intiharla bağlıydı ve duygusal manada bir çıkmazda olma durumunu yansıtıyordu.
Son vakit içinderdaki haberlere bir bakın; maden faciası, sansür yasası, sağlıkçılara şiddet, uzman öğretmenlik imtihanları, öldürülen, şiddet uygulanan bayanlar, çocuklar, hayvanlar, katlanarak gelen artırımlar, silikleşen adalet vs. şahıslar, vakit ve yer daima değişiyor. Ancak olaylar daima birebir kalıyor. Tarih tekerrür eder mi ya da tekerrür eden insanın değişmeyen zihin yapısı mıdır, siz kendinizi bu biçimde bir toplum yapısı ortasında ne kadar inançta hissediyorsunuz?
Diğer toplumlara oranla travmatik bir epeyce olay atlattık.
Üstelik genelde bunu yardım almadan yaptık. Yalnızca 11 Eylül olaylarında bile olaya maruz kalan ve dışarıdan izleyici olan beşerler psikoloğa giderek takviye alırken, biz 11 Eylül olaylarını aratmayacak bir hayli olayı atlattık. Pekala, gerçek manada atlattık mı sahiden?
Üzgünüm, fakat sanmıyorum. Bu olaylar üst üste birikerek toplumsal ve ferdi manada bizi değiştirdi. Gelecekten umudu olmayan ve hayatına KYK borçlarıyla başlayan gençler, emekli olunca hayallerini gerçekleştireceğine inanan ve bu sebeple kendine vakit ayırmadan, durmak bilmeden çalışan yetişkinler, emekli olunca hayal kırıklığına uğrayan ve temel gereksinimlerini bile sıkıntı karşılayan emeklilerden oluşan öfkeli, dürtüsel bir toplumuz. Aslında hepimiz ömrümüzün hangi devrinde olursa olsun, gerek toplumsal gerek ferdi manada bir yas sürecinden geçiyoruz.
Yas, süreci yalnızca mevt kararı ortaya çıkan bir durum değildir. Kaybedilen her şeyin bir yas süreci olabilir. Maden faciasındaki yası yaşayanlar yalnızca olayı yaşayanlar değildir. beraberinde uzaktan izleyenler de olayı derinden hissederek bir yas sürecine girerler. Bu olayın sempati boyutudur. Empati, bir duyguyu başka kişi ile “beraber” yaşamak manasına gelirken, sempati bir duyguyu başka kişi “ için” yaşamaktır. beraberinde, haberlerde izlediğimiz olayların kendi hayatımızda gerçekleşme olasılıkları hakkında istemsiz bir biçimde temas kurarız. Bu da gerçekleşmeyen istekler, adaletsizlikler, kısıtlanmış özgürlükler konusunda yas tutmamız ile sonuçlanır. Yapılan araştırmalara bakılırsa; travmatize edici olayı yaşamasak da seyircisi olmak bizi travmatize edebilir. Burada kıymetli olan; yas tuttuğumuzun farkında olmak ve yas sürecini kabul etmektir.
Yas
Yas bir kayıp kararı oluşan doğal reaksiyonları içerir. Daha evvel de bahsetmiş olduğumiz üzere, bu yalnızca bir kişiyi kaybetmemiz kararı ortaya çıkmaz. Temelde bir kayıp olması kafidir.
Yasın Evreleri
1. Evre: Birkaç saat ve hafta içinde değişen bir evredir. Kaybın gerçekliğini algılamakta zorluk çekeriz ve şaşkın, donuk, reaksiyonsuz kalırız. Olayları hatırlamada kuvvetlik ve bedensel belirtiler görülebilmektedir.
2. Evre: Birey kaybının acısını daha fazla hissetmeye başlar. Istırap ve hasret hisseder. Öfke, huzursuzluk, evvelden keyif alınan durumlardan keyif almama ve isteksizlik eşlik eder.
3. Evre: Kaybedilenin geri dönmeyeceği fark edilir ve çaresizlik hissedilir. Buna bağlı olarak, yorgunluk, bitkinlik ortaya çıkar.
4. Evre: Aylar ortasında kaybedilişin mutlaklığı ve sonuçları kabul edilir. Hasret ve hüzün hislerinin yoğunluğu giderek azalır. Yaşanılan kaybın anıları unutulmamakla birlikte şahıslar günlük hayatlarına geri dönerler. hayatını bir daha düzenler ve bir daha geleceğe dair planlar yapmaya çalışır.
Saydığımız evreler kişisel bazdaki yas sürecinin nasıl geçtiği ile ilgiliydi. Bunu toplumsal bazda yorumlarsak; kaybettiğimiz özgürlüğün, adaletin, bayanların, çocukların, hayvanların madencilerin vs. yasını tutuyoruz. Yas sürecindeki bir bireye mümkün olduğunca yatıştırıcı ilaç verilmez. Zira yası doğal sürecinde yaşaması ve bitirmesi gerekir. Aksi biçimde durum uzayan yas süreci ile sonuçlanır. Pekala, biz kaybettiklerimizin ve yaşadığımız yasın farkında mıyız, yoksa Much’un Çığlık tablosundaki üzere kulaklarımızı kapatmış çığlık mı atıyoruz?
Instagram
Fakat burada bunu yapmamız mümkün olmadığından, ben hepimizin ismine Munch’un Çığlık tablosunu seçmek istedim. Toplumsal olaylara baktığımızda bu tablonun sizdeki karşılığı ne olurdu?
Munch’un Çığlık tablosu bireyin yaşadığı ruhsal kırılmaları, kalabalıkları ortasındaki yalnızlığı anlatır. Varoluşsal tasaların yansımasıdır. Topluma, etrafa ve hayata karşı bir bağlılık artık yoktur. Yani ömür anlamsız bir hâl almıştır. Munch, tabloyu yaptığı sırada başarısızlık, hastalık ve karşılıksız aşkla gayret ediyordu. Çığlık tablosundaki çığlık atan kişinin köprünün önünde olması da intiharla bağlıydı ve duygusal manada bir çıkmazda olma durumunu yansıtıyordu.
Son vakit içinderdaki haberlere bir bakın; maden faciası, sansür yasası, sağlıkçılara şiddet, uzman öğretmenlik imtihanları, öldürülen, şiddet uygulanan bayanlar, çocuklar, hayvanlar, katlanarak gelen artırımlar, silikleşen adalet vs. şahıslar, vakit ve yer daima değişiyor. Ancak olaylar daima birebir kalıyor. Tarih tekerrür eder mi ya da tekerrür eden insanın değişmeyen zihin yapısı mıdır, siz kendinizi bu biçimde bir toplum yapısı ortasında ne kadar inançta hissediyorsunuz?
Diğer toplumlara oranla travmatik bir epeyce olay atlattık.
Üstelik genelde bunu yardım almadan yaptık. Yalnızca 11 Eylül olaylarında bile olaya maruz kalan ve dışarıdan izleyici olan beşerler psikoloğa giderek takviye alırken, biz 11 Eylül olaylarını aratmayacak bir hayli olayı atlattık. Pekala, gerçek manada atlattık mı sahiden?
Üzgünüm, fakat sanmıyorum. Bu olaylar üst üste birikerek toplumsal ve ferdi manada bizi değiştirdi. Gelecekten umudu olmayan ve hayatına KYK borçlarıyla başlayan gençler, emekli olunca hayallerini gerçekleştireceğine inanan ve bu sebeple kendine vakit ayırmadan, durmak bilmeden çalışan yetişkinler, emekli olunca hayal kırıklığına uğrayan ve temel gereksinimlerini bile sıkıntı karşılayan emeklilerden oluşan öfkeli, dürtüsel bir toplumuz. Aslında hepimiz ömrümüzün hangi devrinde olursa olsun, gerek toplumsal gerek ferdi manada bir yas sürecinden geçiyoruz.
Yas, süreci yalnızca mevt kararı ortaya çıkan bir durum değildir. Kaybedilen her şeyin bir yas süreci olabilir. Maden faciasındaki yası yaşayanlar yalnızca olayı yaşayanlar değildir. beraberinde uzaktan izleyenler de olayı derinden hissederek bir yas sürecine girerler. Bu olayın sempati boyutudur. Empati, bir duyguyu başka kişi ile “beraber” yaşamak manasına gelirken, sempati bir duyguyu başka kişi “ için” yaşamaktır. beraberinde, haberlerde izlediğimiz olayların kendi hayatımızda gerçekleşme olasılıkları hakkında istemsiz bir biçimde temas kurarız. Bu da gerçekleşmeyen istekler, adaletsizlikler, kısıtlanmış özgürlükler konusunda yas tutmamız ile sonuçlanır. Yapılan araştırmalara bakılırsa; travmatize edici olayı yaşamasak da seyircisi olmak bizi travmatize edebilir. Burada kıymetli olan; yas tuttuğumuzun farkında olmak ve yas sürecini kabul etmektir.
Yas
Yas bir kayıp kararı oluşan doğal reaksiyonları içerir. Daha evvel de bahsetmiş olduğumiz üzere, bu yalnızca bir kişiyi kaybetmemiz kararı ortaya çıkmaz. Temelde bir kayıp olması kafidir.
Yasın Evreleri
1. Evre: Birkaç saat ve hafta içinde değişen bir evredir. Kaybın gerçekliğini algılamakta zorluk çekeriz ve şaşkın, donuk, reaksiyonsuz kalırız. Olayları hatırlamada kuvvetlik ve bedensel belirtiler görülebilmektedir.
2. Evre: Birey kaybının acısını daha fazla hissetmeye başlar. Istırap ve hasret hisseder. Öfke, huzursuzluk, evvelden keyif alınan durumlardan keyif almama ve isteksizlik eşlik eder.
3. Evre: Kaybedilenin geri dönmeyeceği fark edilir ve çaresizlik hissedilir. Buna bağlı olarak, yorgunluk, bitkinlik ortaya çıkar.
4. Evre: Aylar ortasında kaybedilişin mutlaklığı ve sonuçları kabul edilir. Hasret ve hüzün hislerinin yoğunluğu giderek azalır. Yaşanılan kaybın anıları unutulmamakla birlikte şahıslar günlük hayatlarına geri dönerler. hayatını bir daha düzenler ve bir daha geleceğe dair planlar yapmaya çalışır.
Saydığımız evreler kişisel bazdaki yas sürecinin nasıl geçtiği ile ilgiliydi. Bunu toplumsal bazda yorumlarsak; kaybettiğimiz özgürlüğün, adaletin, bayanların, çocukların, hayvanların madencilerin vs. yasını tutuyoruz. Yas sürecindeki bir bireye mümkün olduğunca yatıştırıcı ilaç verilmez. Zira yası doğal sürecinde yaşaması ve bitirmesi gerekir. Aksi biçimde durum uzayan yas süreci ile sonuçlanır. Pekala, biz kaybettiklerimizin ve yaşadığımız yasın farkında mıyız, yoksa Much’un Çığlık tablosundaki üzere kulaklarımızı kapatmış çığlık mı atıyoruz?