Denizler ve sarsıntı ilahı Poseidon, Trident denen üç uçlu mızrağını yere vurarak sarsıntılar, tsunamiler ve deniz fırtınaları yaratır. Denizler ve okyanuslar kimi vakit dingin kimi vakit de fırtınalarla adeta bir kaos ortamıdır. bu biçimde bir ortamda bir deniz minaresi olduğunuzu hayal edin. Fırtınalar ve dalgalar içinde savruluyorsunuz. Dış kabuğunuz tabiatın en güçlü materyali olarak görülüyor. Pekala ya içiniz? Bizler, tıpkı deniz minareleri üzere, uçsuz bucaksız bir kainatın kesimleriyiz ve kimi vakit savruluyoruz. Dışarıya karşı kuvvetli görünmeye çalışmak, anksiyete (kaygı) ve depresyon ile sonuçlanabiliyor. Bununla savaşma seyahatimiz da kimilerimizi duygusal açlığa gdolayırken, kimilerimizi da tam karşıtı hiç bir şey yememeye itebiliyor.
Kötü geçen bir günün akabinde, kendimizi koltuğa atıyoruz. Keyif aldığımız bir şeyler izlemeye yahut okumaya çalışıyoruz. Fakat maalesef ki, odaklanamıyoruz ve o keyif aldığımız aktiflik bizi tatmin etmiyor. Karşı konulmaz bir açlık hissediyoruz. Bu açlık karşısında da aklımıza gelenlerin sağlıklı yiyecekler olduğunu düşünmeyin. Canımızın istediği tek şey karbonhidratlı yiyecekler oluyor. Yerken rahatlıyoruz ve kendimizi düzgün hissetmeye başlıyoruz. Lakin daha sonrasında düzgün hissetme hali kendini pişmanlığa bırakıyor. Tanıdık geldi mi? Biz buna “duygusal açlık” diyoruz.
Suçlusu Dopamin ve Seratonin!
Dopamin ve Seratonin seviyelerindeki düşüş, bizi mutsuz, huzursuz, korkulu ve huzursuz bireyler haline getirebiliyor. Dopamin seviyeniz azaldığında; yorgun, tükenmiş, mutsuz ve ömrünüzün bir hedefi yokmuş üzere depresif hissediyorsunuz. Seratonin seviyeniz azaldığında ise; telaş ve gerginlik hisleri ortasında, hiç bir şeyin denetimi siz de değilmiş üzere hissetmeye başlıyorsunuz ve kimi vakit de niçinini bilmediğiniz bir tasaya kapılıyorsunuz. Bedeniniz da bu kimyasalların yerini doldurabilmek için yağlı ve karbonhidratlı yiyeceklere yöneliyor.
Duygusal ve Biyolojik Açlığı Nasıl Ayırt Edeceğiz?
– Duygusal açlık bir anda başlar ve birey yemeği bekleyemeyecek bir duruma gelerek kendini bir şeyler atıştırırken bulur. Fizikî açlık yavaş yavaş başlar.
– Duygusal açlıkta fizikî belirtiler olmaz. Zira kişinin midesinde bir açlık durumu kelam konusu değildir. Doyurulması gereken kısım zihnidir. Bu sebeple daha az yiyerek doymaz. Daima yemek ister. Fizikî açlıkta mideden sesler gelir ve burulma hissedersiniz. Az yeseniz de doyduğunuzu hissedersiniz.
– Duygusal açlıkta birey yemek seçer. Yağlı ve karbonhidratlı yiyeceklere yönelir. Fizikî açlıkta ise, birey sağlıklı yiyeceklerle de doyabilir.
Belirtiler tanıdık geldi mi? Vakit zaman çoğumuzun yaşadığı bir durum olmakla bir arada, aslında bir davranış bozukluğudur. Bilhassa depresyon ve dert yaşadığımız durumlarda tetiklenen yeme davranışı kararında Birinci olarak hissettiğimiz rahatlama hali, yerini fazla yemenin getirdiği pişmanlığa bırakır. Yanlış yiyecek seçimleri sebebiyle bir yandan kilo alarak sağlımıza ziyan verirken, bir yandan da kilo aldığımızdan ve yeme ataklarını durduramadığımızdan dolayı kendimizi yetersiz ve özgüvensiz hissedebiliriz. bu biçimdece depresyon, korku ve duygusal açlık bir döngü halini alır. Depresyon ve dert durumları, son vakit içinderda duygusal açlığa en çok eşlik eden durumlar olduğundan, burada ikisine yer veriyor olsak da genel olarak zorlayıcı hislerin, duygusal açlığı tetiklediğini de söyleyebiliriz.
Döngüyü Kırmak İçin Neler Yapabiliriz?
Eğer siz de kilo sorunları yaşayan biriyseniz ya da etrafınızda kilo sorunu yaşayan tanıdığınız biri var ise şu cümleleri bilirsiniz; “Doymuyorum.”, “ Abur cuburları gördüğüm vakit kendime mani olamıyorum.”, “ Beni hamur işi haricindeki yiyecekler tok tutmaz. Çabuk acıkırım.”, “ Aslında fazla bir şey yemiyorum.” Okuduğunuz cümleler, içerisinde duygusal açlıktan ipuçları barındıran ve farkındalığın olmadığı cümlelerdir. Bu mevzuda evvela farkındalık kazanmak gereklidir. Artık neler yapılabileceğine bir bakalım;
– Yemeğinizi televizyon karşısında yemekten vazgeçin! Televizyon izlerken yemek yediğimizde, dikkatimiz izlediğimiz TV programındadır. Ne kadar yemek yediğimizin farkında değilizdir. Bu sebeple de doyduğumuzun şuurunda olmayız yahut çabuk acıkırız.
– Günlük tutun. Gün içerisinde yediğiniz besinleri ve hangi hislerin hangi besini yemeyi tetiklediğini not edin.
– Antrenman yapın. İdman yapın dediğimizde birçok kişi “vaktim mi var?”, “egzersiz yapıyor olsam aslına bakarsan kilo almazdım. Sorun da orada aslına bakarsan!” diyor olabilir. Burada kelamını ettiğimiz idman kalori yakımı için gerekli olan ağır idman biçimi antrenman değil. Yapılan araştırmalara göre; hareket halinde olmanın ruh sıhhati üzerinde olumlu tesirlerinin olduğu görülmüştür. Bu niçinle yapacağınız kısa bir yürüyüş bile pek kıymetli.
– Dopamin ve Seratonin seviyelerindeki değişmelerin duygusal açlığı tetiklediğinden kelam etmiştik. Bunu düzeltmenin yolu, yemek yiyerek süreksiz duygusal değişim sağlamanın yerine, hislerinizin farkında olmak, psikoloğa ve gerekirse psikiyatriste gitmektir.
– Bireyler çoklukla fazla kilolarından kurtulmak emeliyle yalnızca diyetisyenlere gitmeyi tercih ediyorlar. Zira kilo alımı ve his dünyamız içinde bir bağ olduğu görüşü epey fazla yaygın değil. Diyetisyenler ve ruh sıhhati uzmanlarının bir arada çalışması, sorunun bütünsel olarak incelenmesi pek değerli. Bilişsel Davranışçı Terapi alanında çalışan terapistlerle ilerleme kaydedebilmeniz ve daima kilo alıp kilo verme döngünüzü kırabilmeniz mümkün. Bilişsel Davranışçı Terapiler’in bu hususta nasıl bir yol izlediğini merak ediyorsanız ve birinci evrede kendinize bir rehber seçmek istiyorsanız Dr. Judith S. Beck’in “Diyet Çözümü” kitabını okuyabilirsiniz.
Yazıma, duygusal açlık hissettiğinizde kendinize sormanız gereken bir soru ile son vermek istiyorum. Yeme isteğimin altında yatan temel his nedir? Bu duyguyu fark edemeyebilirsiniz. Ancak kıymetli olan, fark etseniz de etmeseniz de yeme davranışınızı tetikleyen bir hissin olduğunu bilmektir.
Instagram
Kötü geçen bir günün akabinde, kendimizi koltuğa atıyoruz. Keyif aldığımız bir şeyler izlemeye yahut okumaya çalışıyoruz. Fakat maalesef ki, odaklanamıyoruz ve o keyif aldığımız aktiflik bizi tatmin etmiyor. Karşı konulmaz bir açlık hissediyoruz. Bu açlık karşısında da aklımıza gelenlerin sağlıklı yiyecekler olduğunu düşünmeyin. Canımızın istediği tek şey karbonhidratlı yiyecekler oluyor. Yerken rahatlıyoruz ve kendimizi düzgün hissetmeye başlıyoruz. Lakin daha sonrasında düzgün hissetme hali kendini pişmanlığa bırakıyor. Tanıdık geldi mi? Biz buna “duygusal açlık” diyoruz.
Suçlusu Dopamin ve Seratonin!
Dopamin ve Seratonin seviyelerindeki düşüş, bizi mutsuz, huzursuz, korkulu ve huzursuz bireyler haline getirebiliyor. Dopamin seviyeniz azaldığında; yorgun, tükenmiş, mutsuz ve ömrünüzün bir hedefi yokmuş üzere depresif hissediyorsunuz. Seratonin seviyeniz azaldığında ise; telaş ve gerginlik hisleri ortasında, hiç bir şeyin denetimi siz de değilmiş üzere hissetmeye başlıyorsunuz ve kimi vakit de niçinini bilmediğiniz bir tasaya kapılıyorsunuz. Bedeniniz da bu kimyasalların yerini doldurabilmek için yağlı ve karbonhidratlı yiyeceklere yöneliyor.
Duygusal ve Biyolojik Açlığı Nasıl Ayırt Edeceğiz?
– Duygusal açlık bir anda başlar ve birey yemeği bekleyemeyecek bir duruma gelerek kendini bir şeyler atıştırırken bulur. Fizikî açlık yavaş yavaş başlar.
– Duygusal açlıkta fizikî belirtiler olmaz. Zira kişinin midesinde bir açlık durumu kelam konusu değildir. Doyurulması gereken kısım zihnidir. Bu sebeple daha az yiyerek doymaz. Daima yemek ister. Fizikî açlıkta mideden sesler gelir ve burulma hissedersiniz. Az yeseniz de doyduğunuzu hissedersiniz.
– Duygusal açlıkta birey yemek seçer. Yağlı ve karbonhidratlı yiyeceklere yönelir. Fizikî açlıkta ise, birey sağlıklı yiyeceklerle de doyabilir.
Belirtiler tanıdık geldi mi? Vakit zaman çoğumuzun yaşadığı bir durum olmakla bir arada, aslında bir davranış bozukluğudur. Bilhassa depresyon ve dert yaşadığımız durumlarda tetiklenen yeme davranışı kararında Birinci olarak hissettiğimiz rahatlama hali, yerini fazla yemenin getirdiği pişmanlığa bırakır. Yanlış yiyecek seçimleri sebebiyle bir yandan kilo alarak sağlımıza ziyan verirken, bir yandan da kilo aldığımızdan ve yeme ataklarını durduramadığımızdan dolayı kendimizi yetersiz ve özgüvensiz hissedebiliriz. bu biçimdece depresyon, korku ve duygusal açlık bir döngü halini alır. Depresyon ve dert durumları, son vakit içinderda duygusal açlığa en çok eşlik eden durumlar olduğundan, burada ikisine yer veriyor olsak da genel olarak zorlayıcı hislerin, duygusal açlığı tetiklediğini de söyleyebiliriz.
Döngüyü Kırmak İçin Neler Yapabiliriz?
Eğer siz de kilo sorunları yaşayan biriyseniz ya da etrafınızda kilo sorunu yaşayan tanıdığınız biri var ise şu cümleleri bilirsiniz; “Doymuyorum.”, “ Abur cuburları gördüğüm vakit kendime mani olamıyorum.”, “ Beni hamur işi haricindeki yiyecekler tok tutmaz. Çabuk acıkırım.”, “ Aslında fazla bir şey yemiyorum.” Okuduğunuz cümleler, içerisinde duygusal açlıktan ipuçları barındıran ve farkındalığın olmadığı cümlelerdir. Bu mevzuda evvela farkındalık kazanmak gereklidir. Artık neler yapılabileceğine bir bakalım;
– Yemeğinizi televizyon karşısında yemekten vazgeçin! Televizyon izlerken yemek yediğimizde, dikkatimiz izlediğimiz TV programındadır. Ne kadar yemek yediğimizin farkında değilizdir. Bu sebeple de doyduğumuzun şuurunda olmayız yahut çabuk acıkırız.
– Günlük tutun. Gün içerisinde yediğiniz besinleri ve hangi hislerin hangi besini yemeyi tetiklediğini not edin.
– Antrenman yapın. İdman yapın dediğimizde birçok kişi “vaktim mi var?”, “egzersiz yapıyor olsam aslına bakarsan kilo almazdım. Sorun da orada aslına bakarsan!” diyor olabilir. Burada kelamını ettiğimiz idman kalori yakımı için gerekli olan ağır idman biçimi antrenman değil. Yapılan araştırmalara göre; hareket halinde olmanın ruh sıhhati üzerinde olumlu tesirlerinin olduğu görülmüştür. Bu niçinle yapacağınız kısa bir yürüyüş bile pek kıymetli.
– Dopamin ve Seratonin seviyelerindeki değişmelerin duygusal açlığı tetiklediğinden kelam etmiştik. Bunu düzeltmenin yolu, yemek yiyerek süreksiz duygusal değişim sağlamanın yerine, hislerinizin farkında olmak, psikoloğa ve gerekirse psikiyatriste gitmektir.
– Bireyler çoklukla fazla kilolarından kurtulmak emeliyle yalnızca diyetisyenlere gitmeyi tercih ediyorlar. Zira kilo alımı ve his dünyamız içinde bir bağ olduğu görüşü epey fazla yaygın değil. Diyetisyenler ve ruh sıhhati uzmanlarının bir arada çalışması, sorunun bütünsel olarak incelenmesi pek değerli. Bilişsel Davranışçı Terapi alanında çalışan terapistlerle ilerleme kaydedebilmeniz ve daima kilo alıp kilo verme döngünüzü kırabilmeniz mümkün. Bilişsel Davranışçı Terapiler’in bu hususta nasıl bir yol izlediğini merak ediyorsanız ve birinci evrede kendinize bir rehber seçmek istiyorsanız Dr. Judith S. Beck’in “Diyet Çözümü” kitabını okuyabilirsiniz.
Yazıma, duygusal açlık hissettiğinizde kendinize sormanız gereken bir soru ile son vermek istiyorum. Yeme isteğimin altında yatan temel his nedir? Bu duyguyu fark edemeyebilirsiniz. Ancak kıymetli olan, fark etseniz de etmeseniz de yeme davranışınızı tetikleyen bir hissin olduğunu bilmektir.