Unutkanlık çağdaş çağın yaygın sıkıntılarından biri… Pekala bu durum ne vakit günahsız, ne vakit tehlike işaretidir? İşte Prof. Dr. Uludüz’den risk düzeyinizi belirleyebileceğiniz 14 unsurluk test…
Dünyada her gün binlerce bireye demans teşhisi konuyor ve bu sayı her geçen yıl katlanarak artıyor. Her ne kadar demans hastalarının büyük bir çoğunluğunu yaşlı yetişkinler oluşturuyor olsa da bu usul bir sorun ergenlerde ve hatta çocuklarda bile görülebilir… ‘Hafıza sorunları vakit içinde ilerliyor ve ilerledikçe de bilişsel becerilerinizde önemli azalmalar görüyorsanız bu durum sandığınızdan fazlaca daha kıymetli bir sorunun habercisi olabilir’ diyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, unutkanlık sorunu yaşayanlara yol gösterecek bir test hazırladı… İşte sorular ve değerlendirmeleri…
SİZ HANGİ RİSK GRUBUNDASINIZ?
Aşağıdaki soruları kendiniz yahut yakınınız için cevaplayabilirsiniz… Bu test verdiğiniz karşılıklar doğrultusunda mümkün risk için size ipuçları sunar…
1-Zaman vakit haftanın hangi günü olduğunu unuturum.
(0) Doğru (1) Yanlış
2-kimi vakit bir şey ararken, aradığımı unuttuğum olur.
(0) Doğru (1) Yanlış
3-Arkadaşlarım ve ailem artık eskisinden daha fazla unutkan olduğumu düşünüyor.
(0) Doğru (1) Yanlış
4-kimi vakit arkadaşlarımın isimlerini unutuyorum.
(0) Doğru (1) Yanlış
5-Yazmadan iki basamaklı sayıları eklemek ve çıkarmak benim için zordur.
(0) Doğru (1) Yanlış
6-Randevularımı unuttuğum için sık sık kaçırırım.
(0) Doğru (1) Yanlış
7-Genellikle gücüm düşüktür.
(0) Doğru (1) Yanlış
8-Küçük meseleler beni eskiye nazaran daha fazla üzer.
(0) Doğru (1) Yanlış
9-Bir saat bile konsantre olmak benim için zordur.
(0) Doğru (1) Yanlış
10-Anahtarlarımı sık sık nereye koyduğumu hatırlamam.
(0) Doğru (1) Yanlış
11-Yapacaklarımı ve söylemiş olduklerimi sık sık unutur tekrar ederim.
(0) Doğru (1) Yanlış
12-Daha evvel gittiğim bir yere giderken bile kimi vakit kaybolurum.
(0) Doğru (1) Yanlış
13-kimi vakit yapmaya çalıştığım işi unuturum.
(0) Doğru (1) Yanlış
14-Kendimi zihinsel olarak daha faal hissetmek için kafeine bağımlıyımdır.
(0) Doğru (1) Yanlış
0-4 puan yüksek risk
Bilişsel rezerv ve unutkanlık ölçeği uygulamasına verdiğiniz karşılıklar ışığında yapılan değerlendirmede yüksek risk grubundasınız. Fakat risk seviyenizin fazla olması ileride Alzheimer demans üzere dejeneratif hastalıklarla karşılaşacağınız manasına gelmez. Lakin şu anki durumunuz gelecekteki muhtemel dertleriniz için önlem almanızı gerektiren ipuçlarının varlığına işaret eder. Nörolojik itina prensipleri ortasında unutkanlık konusunda nöroloji doktorunuzla beyin sıhhati planlaması yaparak mümkün düşünceleri yavaşlatmak ya da denetim altına almak mümkündür. Erken farkındalık, alınacak kolay önlemler ve yanlışsız hayat üslubu alışkanlıkları bu risk ölçüsünü değerli ölçüde azaltmanıza ve denetim altında tutmanıza katkı sağlayacaktır. Yapılan son çalışmalar açık hava yürüyüşlerinin, Akdeniz tipi beslenmenin, mineral güç istikrarının ve gerilim faktörlerinin denetim edilmesinin esirgeyici olduğuna dair deliller sunmaktadır.
5-9 puan orta risk
Bilişsel rezerv ve unutkanlık ölçeği uygulamasına verdiğiniz yanıtlar ışığında yapılan değerlendirmede orta risk kümesinde olduğunuz düşünülmektedir. Alacağınız erken önlemler sağlıklı yaşlanma için değerli olacaktır. Son senelerda yapılan araştırmalar erken periyot önlemlerin bilişsel gerileme ve muhtemel istenmeyen sıhhat meselelerinin önüne geçilmesinde kıymetli deliller sunmaktadır. Yapılan çalışmalar genel sıhhatle bağlantılı faktörlerin demans ve bilişsel gerileme riskini azaltabileceğini göstermektedir. Bu faktörler içinde sistemli fizikî aktivite, sağlıklı beslenme ve hayat uzunluğu öğrenme yoluyla beyninizi faal tutma yer alır. Genel sıhhatinizi güzelleştirmek için sigara içmekten kaçının, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet dahil olmak üzere fizikî risk faktörlerini denetim altında tutun, zerzevat, meyve ve protein, bilhassa de Omega-3 yağ asitleri içeren besinlerden varlıklı olan Akdeniz diyeti üzere istikrarlı bir diyet yapın. Aerobik antrenman dahil olmak üzere fizikî ve toplumsal olarak faal olun. Hafıza hünerleri üzere düşünme (bilişsel) marifetlerini kullanın, bol ölçüde bulmaca çözün, sesli kitap okuyun, puzzle yapın. Gerilim ölçünüzü denetim edin. Toplumsal bağlantılarınızda daha faal olun ve kucak dolusu sevdiklerinizle vakit geçirerek kahkaha atın.
10-14 puan düşük risk
Bilişsel rezerv ve unutkanlık ölçeği uygulamasına verdiğiniz karşılıklar ışığında yapılan değerlendirmede düşük risk kümesinde olduğunuz düşünülmektedir. Genetik yatkınlık, gerilim seviyeniz, yaş, cinsiyet, hayat stili alışkanlıkları bakımından uzak gelecekte beyin sıhhatinizi riske edebilecek Alzheimer, demans gibisi nörolojik hastalıklarla müsabaka ihtimalinizin düşük olduğu söylenebilir. Lakin unutulmamalıdır ki hastalık sakin bir havada ansızın kopan fırtına üzeredir. Sağlıklı beslenme, sistemli uyku, haftada en az 150 dakikalık fizikî antrenman, tatminkar toplumsal alakalar sağlıklı yaşlanma sürecine katkı sağlayacağı üzere zihinsel sıhhatinizin biyolojik sıhhatinizle paralel gitmesini sağlayacaktır.
Dünyada her gün binlerce bireye demans teşhisi konuyor ve bu sayı her geçen yıl katlanarak artıyor. Her ne kadar demans hastalarının büyük bir çoğunluğunu yaşlı yetişkinler oluşturuyor olsa da bu usul bir sorun ergenlerde ve hatta çocuklarda bile görülebilir… ‘Hafıza sorunları vakit içinde ilerliyor ve ilerledikçe de bilişsel becerilerinizde önemli azalmalar görüyorsanız bu durum sandığınızdan fazlaca daha kıymetli bir sorunun habercisi olabilir’ diyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, unutkanlık sorunu yaşayanlara yol gösterecek bir test hazırladı… İşte sorular ve değerlendirmeleri…
SİZ HANGİ RİSK GRUBUNDASINIZ?
Aşağıdaki soruları kendiniz yahut yakınınız için cevaplayabilirsiniz… Bu test verdiğiniz karşılıklar doğrultusunda mümkün risk için size ipuçları sunar…
1-Zaman vakit haftanın hangi günü olduğunu unuturum.
(0) Doğru (1) Yanlış
2-kimi vakit bir şey ararken, aradığımı unuttuğum olur.
(0) Doğru (1) Yanlış
3-Arkadaşlarım ve ailem artık eskisinden daha fazla unutkan olduğumu düşünüyor.
(0) Doğru (1) Yanlış
4-kimi vakit arkadaşlarımın isimlerini unutuyorum.
(0) Doğru (1) Yanlış
5-Yazmadan iki basamaklı sayıları eklemek ve çıkarmak benim için zordur.
(0) Doğru (1) Yanlış
6-Randevularımı unuttuğum için sık sık kaçırırım.
(0) Doğru (1) Yanlış
7-Genellikle gücüm düşüktür.
(0) Doğru (1) Yanlış
8-Küçük meseleler beni eskiye nazaran daha fazla üzer.
(0) Doğru (1) Yanlış
9-Bir saat bile konsantre olmak benim için zordur.
(0) Doğru (1) Yanlış
10-Anahtarlarımı sık sık nereye koyduğumu hatırlamam.
(0) Doğru (1) Yanlış
11-Yapacaklarımı ve söylemiş olduklerimi sık sık unutur tekrar ederim.
(0) Doğru (1) Yanlış
12-Daha evvel gittiğim bir yere giderken bile kimi vakit kaybolurum.
(0) Doğru (1) Yanlış
13-kimi vakit yapmaya çalıştığım işi unuturum.
(0) Doğru (1) Yanlış
14-Kendimi zihinsel olarak daha faal hissetmek için kafeine bağımlıyımdır.
(0) Doğru (1) Yanlış
0-4 puan yüksek risk
Bilişsel rezerv ve unutkanlık ölçeği uygulamasına verdiğiniz karşılıklar ışığında yapılan değerlendirmede yüksek risk grubundasınız. Fakat risk seviyenizin fazla olması ileride Alzheimer demans üzere dejeneratif hastalıklarla karşılaşacağınız manasına gelmez. Lakin şu anki durumunuz gelecekteki muhtemel dertleriniz için önlem almanızı gerektiren ipuçlarının varlığına işaret eder. Nörolojik itina prensipleri ortasında unutkanlık konusunda nöroloji doktorunuzla beyin sıhhati planlaması yaparak mümkün düşünceleri yavaşlatmak ya da denetim altına almak mümkündür. Erken farkındalık, alınacak kolay önlemler ve yanlışsız hayat üslubu alışkanlıkları bu risk ölçüsünü değerli ölçüde azaltmanıza ve denetim altında tutmanıza katkı sağlayacaktır. Yapılan son çalışmalar açık hava yürüyüşlerinin, Akdeniz tipi beslenmenin, mineral güç istikrarının ve gerilim faktörlerinin denetim edilmesinin esirgeyici olduğuna dair deliller sunmaktadır.
5-9 puan orta risk
Bilişsel rezerv ve unutkanlık ölçeği uygulamasına verdiğiniz yanıtlar ışığında yapılan değerlendirmede orta risk kümesinde olduğunuz düşünülmektedir. Alacağınız erken önlemler sağlıklı yaşlanma için değerli olacaktır. Son senelerda yapılan araştırmalar erken periyot önlemlerin bilişsel gerileme ve muhtemel istenmeyen sıhhat meselelerinin önüne geçilmesinde kıymetli deliller sunmaktadır. Yapılan çalışmalar genel sıhhatle bağlantılı faktörlerin demans ve bilişsel gerileme riskini azaltabileceğini göstermektedir. Bu faktörler içinde sistemli fizikî aktivite, sağlıklı beslenme ve hayat uzunluğu öğrenme yoluyla beyninizi faal tutma yer alır. Genel sıhhatinizi güzelleştirmek için sigara içmekten kaçının, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet dahil olmak üzere fizikî risk faktörlerini denetim altında tutun, zerzevat, meyve ve protein, bilhassa de Omega-3 yağ asitleri içeren besinlerden varlıklı olan Akdeniz diyeti üzere istikrarlı bir diyet yapın. Aerobik antrenman dahil olmak üzere fizikî ve toplumsal olarak faal olun. Hafıza hünerleri üzere düşünme (bilişsel) marifetlerini kullanın, bol ölçüde bulmaca çözün, sesli kitap okuyun, puzzle yapın. Gerilim ölçünüzü denetim edin. Toplumsal bağlantılarınızda daha faal olun ve kucak dolusu sevdiklerinizle vakit geçirerek kahkaha atın.
10-14 puan düşük risk
Bilişsel rezerv ve unutkanlık ölçeği uygulamasına verdiğiniz karşılıklar ışığında yapılan değerlendirmede düşük risk kümesinde olduğunuz düşünülmektedir. Genetik yatkınlık, gerilim seviyeniz, yaş, cinsiyet, hayat stili alışkanlıkları bakımından uzak gelecekte beyin sıhhatinizi riske edebilecek Alzheimer, demans gibisi nörolojik hastalıklarla müsabaka ihtimalinizin düşük olduğu söylenebilir. Lakin unutulmamalıdır ki hastalık sakin bir havada ansızın kopan fırtına üzeredir. Sağlıklı beslenme, sistemli uyku, haftada en az 150 dakikalık fizikî antrenman, tatminkar toplumsal alakalar sağlıklı yaşlanma sürecine katkı sağlayacağı üzere zihinsel sıhhatinizin biyolojik sıhhatinizle paralel gitmesini sağlayacaktır.