Uyku apnesinin hem ömür kalitesini düşüren tıpkı vakitte uykuda ani mevte yol açabilen kıymetli bir sıhhat sorunu olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Derya Uludüz, ‘‘ötürüsıyla ciddiye alınıp, tedavi edilmesi gerekir” dedi.
Uykuda 10 saniyeden çok teneffüs durması olarak tanım edilen uyku apnesi, daha fazlaca erkeklerde görülen bir sorun. Çoklukla sıradan horlama ile karıştırılıp, önemsenmiyor. Fakat felç, kalp krizi, yüksek tansiyona yol açacak kadar tehlikelidir… Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, gündüzleri dikkat- hafıza sorunlarına, iş- trafik kazalarına; uykuda ani mevte niye olabilen uyku apnesinin kıymetli sinyallerini ve bu problemle başa çıkma yollarını şöyleki anlattı…
Horlama nedir?
Hepimiz horlayabiliriz. Bunun yorgunluk, soğuk algınlığı, alerji, geç saatte yenilen ve hazmedilemeyen yemek üzere çeşitli sebepleri vardır. Horlama, ağızdan ve burundan hava akışı engellendiğinde yahut beyinden nefes alma sinyali sorun olduğunda meydana gelir.
Belirtileri nelerdir?
Uyku apnesini genel olarak aşağıdaki belirtilerden tanıyabilirsiniz.
■ Yüksek sesle horlama
■ Uyku sırasında nefesin durması
■ Uyku sırasında nefes nefese ve boğularak uyanmak
■ Ağız kuruluğu yahut boğaz ağrısı ile uyanmak
■ Sık sık uykuda tuvalet gereksinimi hissetmek
■ Baş ağrısı ile uyanmak
■ Sabah yorgun uyanmak
■ Gündüz çalışırken, televizyon izlerken ve hatta araç kullanırken uykuya dalmanıza niye olabilecek çok uyku hali olması
■ Sonluluk ve ruh hali değişimleri
■ Cinsel isteksizlik yahut cinsel fonksiyon bozukluğu
■ Uyanıkken dikkat, hafıza yahut konsantrasyon sorunları yaşamak.
Nasıl anlaşılır?
■ sıradan horlamada uyku sırasında teneffüs kesintisi olmaz lakin uyku apnesinde 10-30 saniye içinde nefesiniz kesilebilir.
■ sıradan horlamada, horlamanız yanınızdaki insanı uyandırabilse de siz hiç uyanmadan uyuyabilirsiniz. Lakin uyku apneniz var ise bu sizin uyku kalitenizi tesirler ve nefes kesintileriniz yüzünden gece sık sık uyanabilirsiniz. Uyku kalitenizin etkilenmesi gün boyunca kendinizi yorgun ve bitkin hissetmenize sebep olur. Bu durum da gündüz uyku hali yaşamanıza, ruh hali değişimlerine ve hatta depresyona dahi yol açabilir.
■ sıradan horlamada kendi horlama sesinize uyanmazsınız fakat uyku apnesinde horlamanız daha sık ve gürültülü olacağı için çoklukla nefes nefese uyanabilirsiniz. Horlama sesiniz, boğulma sesine benzeri.
Ne vakit tehlikelidir?
Sabah boğaz ağrısı ya da boğaz kuruluğuyla uyanıyorsanız bu sıradan horlama olarak kabul edilir. Fakat horlamanın önemli hastalık belirtisi olduğu durumlar da vardır. sıradan horlamanın tersine teneffüs yolu büsbütün tıkanıyorsa ve gece nefesiniz belirli aralıklarla kesiliyorsa burada sıradan horlamadan kelam etmek pek mümkün değildir. Tablo artık bize tehlikeli olabilecek uyku apnesi sıkıntısını gösterir. Bu sorun en sıradan tarifiyle uyku esnasında teneffüsün durmasıdır.
NELERE YOL AÇABİLİR?
Uyku apnesi tedavi edilmediği takdirde önemli sıhhat meselelerine yol açabilir. Şiddetli uyku apnesi, erken vefat için değerli bir risk faktörüdür.
Kalp krizi ve felç
Uyku apnesinde aralıklarla kesilen teneffüs, kandaki oksijenlenmeyi azaltır, bu da beynin beslenememesine niye olur. Kandan gereğince temizlenemeyen yağ plakları, damar duvarlarında birikimlere yol açar. Bu yüzden uyku apnesi damar sertliği ve öbür bir epey kalp-damar rahatsızlığı için riski artırır. Ayrıyeten, yapılan araştırmalarda, uyku apnesi varlığında büyük yağ moleküllerinin çok yavaş parçalandığı görülmüştür. İri yağ plakları kalbi yahut beyni besleyen bir damarı tıkayabilir, kalp krizi yahut inmeye niye olabilir.
Aritmi
Uzun periyodik horlama ve uyku apnesi olan şahıslarda aritmi (kalp ritim bozukluğu) gelişme riski daha yüksektir.
Reflü
Uyku apnesi olan bireylerin uyku sırasında hava içeri ve dışarı hareket ederken boğazlarının kapanması, mide içeriğini yemek borusuna geri çekebilecek basınç değişikliklerine niye olan reflüye yol açabilir. Hem reflü hastalığı birebir vakitte uyku apnesi çok kilo ile bağlıdır ve kişi olağan kilosuna döndükçe hafifçeleyebilir.
Fazla kilo
Kilolu insanların birçoğunda uyku apnesi sorunu gözlenir. Bunun sebebi kısmen boyun etrafında toplanan ve geceleri nefes almayı zorlaştıran ekstra tartıdır. Uyku apnesi olan bireylerde daha yüksek LDL ve trigliserit görülür. Bu da obeziteye, hipertansiyona, damar sıhhati bozulduğu için damar sertliğine, denetim edilemeyen diyabete ve başka birtakım metabolik hastalıklara katkıda bulunur.
Nasıl teşhis edilir?
Hastanın şikayetlerinin dinlenmesinin akabinde yapılan uyku çalışması ve polisomnografi tetkiki ile uyku apnesi tanısı konulabilir. Polisomnografi sürecinde hastanın bir gecelik uykusu izlenerek beyin dalgaları, kandaki oksijen oranı, göz hareketleri, kalp ritmi ve beden kas hareketleri kaydedilir. Ayrıyeten horlama ve nefes nefese kalma sesleri ile uyku sırasında teneffüs durması da ölçülür.
Uykuda 10 saniyeden çok teneffüs durması olarak tanım edilen uyku apnesi, daha fazlaca erkeklerde görülen bir sorun. Çoklukla sıradan horlama ile karıştırılıp, önemsenmiyor. Fakat felç, kalp krizi, yüksek tansiyona yol açacak kadar tehlikelidir… Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, gündüzleri dikkat- hafıza sorunlarına, iş- trafik kazalarına; uykuda ani mevte niye olabilen uyku apnesinin kıymetli sinyallerini ve bu problemle başa çıkma yollarını şöyleki anlattı…
Horlama nedir?
Hepimiz horlayabiliriz. Bunun yorgunluk, soğuk algınlığı, alerji, geç saatte yenilen ve hazmedilemeyen yemek üzere çeşitli sebepleri vardır. Horlama, ağızdan ve burundan hava akışı engellendiğinde yahut beyinden nefes alma sinyali sorun olduğunda meydana gelir.
Belirtileri nelerdir?
Uyku apnesini genel olarak aşağıdaki belirtilerden tanıyabilirsiniz.
■ Yüksek sesle horlama
■ Uyku sırasında nefesin durması
■ Uyku sırasında nefes nefese ve boğularak uyanmak
■ Ağız kuruluğu yahut boğaz ağrısı ile uyanmak
■ Sık sık uykuda tuvalet gereksinimi hissetmek
■ Baş ağrısı ile uyanmak
■ Sabah yorgun uyanmak
■ Gündüz çalışırken, televizyon izlerken ve hatta araç kullanırken uykuya dalmanıza niye olabilecek çok uyku hali olması
■ Sonluluk ve ruh hali değişimleri
■ Cinsel isteksizlik yahut cinsel fonksiyon bozukluğu
■ Uyanıkken dikkat, hafıza yahut konsantrasyon sorunları yaşamak.
Nasıl anlaşılır?
■ sıradan horlamada uyku sırasında teneffüs kesintisi olmaz lakin uyku apnesinde 10-30 saniye içinde nefesiniz kesilebilir.
■ sıradan horlamada, horlamanız yanınızdaki insanı uyandırabilse de siz hiç uyanmadan uyuyabilirsiniz. Lakin uyku apneniz var ise bu sizin uyku kalitenizi tesirler ve nefes kesintileriniz yüzünden gece sık sık uyanabilirsiniz. Uyku kalitenizin etkilenmesi gün boyunca kendinizi yorgun ve bitkin hissetmenize sebep olur. Bu durum da gündüz uyku hali yaşamanıza, ruh hali değişimlerine ve hatta depresyona dahi yol açabilir.
■ sıradan horlamada kendi horlama sesinize uyanmazsınız fakat uyku apnesinde horlamanız daha sık ve gürültülü olacağı için çoklukla nefes nefese uyanabilirsiniz. Horlama sesiniz, boğulma sesine benzeri.
Ne vakit tehlikelidir?
Sabah boğaz ağrısı ya da boğaz kuruluğuyla uyanıyorsanız bu sıradan horlama olarak kabul edilir. Fakat horlamanın önemli hastalık belirtisi olduğu durumlar da vardır. sıradan horlamanın tersine teneffüs yolu büsbütün tıkanıyorsa ve gece nefesiniz belirli aralıklarla kesiliyorsa burada sıradan horlamadan kelam etmek pek mümkün değildir. Tablo artık bize tehlikeli olabilecek uyku apnesi sıkıntısını gösterir. Bu sorun en sıradan tarifiyle uyku esnasında teneffüsün durmasıdır.
NELERE YOL AÇABİLİR?
Uyku apnesi tedavi edilmediği takdirde önemli sıhhat meselelerine yol açabilir. Şiddetli uyku apnesi, erken vefat için değerli bir risk faktörüdür.
Kalp krizi ve felç
Uyku apnesinde aralıklarla kesilen teneffüs, kandaki oksijenlenmeyi azaltır, bu da beynin beslenememesine niye olur. Kandan gereğince temizlenemeyen yağ plakları, damar duvarlarında birikimlere yol açar. Bu yüzden uyku apnesi damar sertliği ve öbür bir epey kalp-damar rahatsızlığı için riski artırır. Ayrıyeten, yapılan araştırmalarda, uyku apnesi varlığında büyük yağ moleküllerinin çok yavaş parçalandığı görülmüştür. İri yağ plakları kalbi yahut beyni besleyen bir damarı tıkayabilir, kalp krizi yahut inmeye niye olabilir.
Aritmi
Uzun periyodik horlama ve uyku apnesi olan şahıslarda aritmi (kalp ritim bozukluğu) gelişme riski daha yüksektir.
Reflü
Uyku apnesi olan bireylerin uyku sırasında hava içeri ve dışarı hareket ederken boğazlarının kapanması, mide içeriğini yemek borusuna geri çekebilecek basınç değişikliklerine niye olan reflüye yol açabilir. Hem reflü hastalığı birebir vakitte uyku apnesi çok kilo ile bağlıdır ve kişi olağan kilosuna döndükçe hafifçeleyebilir.
Fazla kilo
Kilolu insanların birçoğunda uyku apnesi sorunu gözlenir. Bunun sebebi kısmen boyun etrafında toplanan ve geceleri nefes almayı zorlaştıran ekstra tartıdır. Uyku apnesi olan bireylerde daha yüksek LDL ve trigliserit görülür. Bu da obeziteye, hipertansiyona, damar sıhhati bozulduğu için damar sertliğine, denetim edilemeyen diyabete ve başka birtakım metabolik hastalıklara katkıda bulunur.
Nasıl teşhis edilir?
Hastanın şikayetlerinin dinlenmesinin akabinde yapılan uyku çalışması ve polisomnografi tetkiki ile uyku apnesi tanısı konulabilir. Polisomnografi sürecinde hastanın bir gecelik uykusu izlenerek beyin dalgaları, kandaki oksijen oranı, göz hareketleri, kalp ritmi ve beden kas hareketleri kaydedilir. Ayrıyeten horlama ve nefes nefese kalma sesleri ile uyku sırasında teneffüs durması da ölçülür.