Bir Telaş Bozukluğu Olan Klostrofobi Hakkında Bilmeniz Gerekenler

çavuş

Aktif Üye
Klostrofobi bir dert bozukluğudur. Klostrofobi belirtileri ekseriyetle çocukluk yahut ergenlik periyodunda ortaya çıkar. Halk içinde kapalı alanda kalma korkusu olarak isimlendirilen klostrofobik bireyler asansör, uçaklar, mağaralar, kilitli odalar bodrum katlar üzere kapalı alanlardan ve kısıtlanmalardan korkar. Biroldukca farklı durum yahut his klostrofobiyi tetikleyebilir. Birtakım durumları sadece düşünmek bile tetikleyici olabilir.


Klostrofobi, toplumda bilinen ismiyle kapalı alan dehşetidir.


Kişinin asansör, penceresiz oda, tren, tünel, uçak üzere kapalı alanlarda dehşete niye olan bir çeşit telaş bozukluğudur.


Genellikle, klostrofobinin iki kıymetli semptomu olan kısıtlama korkusu ve boğulma korkusu üzerinden durulur.


Klostrofobikler bir bölgeye kısıtlandığı vakit, boğulma korkusu yaşar ve hudutları ortasında hava eksikliği olabileceğine inanırlar.


Klostrofobisi olan kimi beşerler, kapalı bir alanda sadece yavaşça telaşla reaksiyon verirken, kimileri şiddetli korku yaşar yahut panik atak geçirir.


Biroldukca durum, klostrofobik bir bireyde telaş yahut panik atak başlangıcını tetikleyebilir. Spesifik tetikleyiciler bireyden şahsa değişir lakin genel olarak her türlü kapalı yahut dar alan bireyde tasaya niye olabilir.


Klostrofobi üzere muhakkak fobiler, muhakkak beyin bölgelerinin çok aktivasyonu ile bağlıdır.


Kişiden bireye farklılık gösteren klostrofobinin kesin niçinleri belirli değildir. Lakin belli fobilerin ve bilhassa klostrofobinin niçinleri hakkında birkaç teori mevcuttur.


Psikiyatrlar çocukluk çağı travması üzere çevresel faktörlerin klostrofobinin gelişmenine katkıda bulunabileceğine inanmaktadır.


Örneğin çocukluk çağında cezalandırma niçiniyle ya da farklı niçinlerle çocuğu kapalı bir odada kilitlemek, ilerleyen senelerda klostrofobinin gelişmesine niye olabilir.


Yakın uzay ve uzak uzay beyin tarafınca farklı algılanır.


Vücuda yakın yahut yaklaşan objelere karşılık veren belli nöronlar vardır. Birçok insan, yakın uzay objelerini görüntülerken sola yanlışsız küçük bir algı önyargısına sahiptir. Önyargı uzak alanlar için sağa kayar. Uzaklık arttıkça soldan sağa kayma suratı, yakın uzayın algılanan boyutu için bir belirteç olarak kullanılabilir.


Klostrofobi, ‘şahsi alan’ olarak düşünebilen yakın uzaydaki algısal farklılıklardan da kaynaklanabilir.


2011 yılında yapılan bir araştırma, daha geniş yakın alanlara sahip şahıslarda daha şiddetli klostrofobi görüldüğü saptanmıştı.


Klostrofobiye yol açan genetik bir niye de olabilir.



Nitekim 2013 yılında yapılan bir araştırmada, klostrofobisi olan bireylerde GPM6A genindeki bir mutasyonun daha sık olduğu saptanmıştır.


Klostrofobi belirtileri anksiyete bozukluğu belirtileriyle örtüşür.


Klostrofobi yaygın olarak görülen kalp çarpıntısı, titreme ve nefes almada kuvvetlik üzere belirtileriyle fizyolojik meselelere yol açabilir. Klostrofobinin en yaygın tecrübesi, denetimi kaybetme hissi yahut dehşetidir.


Panik ataklar, klostrofobisi olan bireylerde yaygın biçimde görülebilir.


Panik atak semptomlar çoklukla ihtar vermeden ortaya çıkar. Şiddetli biçimde klostrofobisi olan şahıslar asansöre binme uçağa binme üzere durumlardan kaçınmak isteyeceğinden bu şahısların günlük hayat kaliteleri bu durumdan olumsuz biçimde etkilenir.


Şiddetli klostrofobisi olan şahıslar aşağıdaki üzere ruhsal semptomlar da yaşayabilir:


  • Kontrolü kaybetme korkusu


  • Bayılma korkusu


  • Şiddetli kaygı duyguları


  • Ölme korkusu
Klostrofobiyi teşhis etmek için hekim belirtilere ve kişinin geçmişini değerlendirmeye yönelik sorular soracaktır.


Bu sorular; toplumsal anksiyete bozukluğu, travma daha sonrası gerilim bozukluğu yahut panik bozukluğu üzere ilgili bozuklukları tanımlamaya yardımcı olabilir.


Doktorun sorabileceği sorulardan kimileri aşağıdaki örnektekilere misal biçimde olabilir:


  • Kapalı bir yere girerken çıkışların nerede olduğunu tespit etmeye çalışıyor musun?


  • Sinema, tiyatro salonları üzere kapalı yerlerde çıkış kapılarının yakınında mı oturmak istiyorsun?


  • Kapalı bir yerde şayet çıkış kapıları kapalı ise gergin hissediyor musun?


  • Yoğun trafikte araç kullanmaktan kaçınıyor musun?


  • Mümkün olduğunda ulaşımda metrolardan kaçınıyor musun?


  • Asansör kullanabiliyor musun?
Klostrofobi için fizikî yahut laboratuvar testleri mevcut değildir.


Doktor klostrofobi ölçeği, klostrofobi anketi üzere standart değerlendirmeler ve anketler uygulayabilir. Hekim, klostrofobi teşhisi için DSM-5 standartlarını karşıladığını saptamalıdır.


Uygun bir tedavi sistemi ile klostrofobi yahut öbür fobilerin üstesinden gelmek mümkündür.


Nitekim klostrofobi, öbür anksiyete bozuklukları üzere tedavi edilebilir bir durumdur. Klostrofobi tedavi halleri içinde psikoterapi, ilaç tedavisi, maruz kalma terapisi, sanal gerçeklik ve alternatif terapiler yer alır.


Klostrofobi, kişinin kendi kendine kapalı alanda kalması ile yani endişesinin üzerine giderek çözebileceği bir durum değildir.


aynı vakitte klostrofobik bireylerin bu durumdan kurtulmaları gayesi ile etrafındaki şahıslar tarafınca kapalı alanlarda tek başına bırakılması yanlışsız bir yaklaşım olmamaktadır. Bu durum tam tersine daha olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir.


Bilişsel davranışçı terapi, klostrofobinin ve öteki spesifik fobilerin ve anksiyete bozukluklarının merkezi bir tedavisidir.


2001’de yapılan bir randomize denetimli çalışma, beş seanslık bilişsel davranışçı terapinin klostrofobi semptomlarını klinik olarak güzelleştirmede tesirli olduğu saptandı.


Bilişsel davranışçı terapiye ek olarak, ilaç tedavisi de klostrofobi için bir tedavi seçeneğidir.


Yeni bir ilaca başlamadan evvel, mümkün etkileşimleri belirlemek ve önlemek için mevcut kullanılan ilaçlar vitaminler ve destekler doktora bildirilmelidir.


Maruz kalma terapisi, klostrofobi üzere muhakkak fobiler için yaygın bir tedavidir.


Maruziyet tekniği, bir başka ismiyle maruziyet terapisiyle hasta kademeli olarak fobik uyarana maruz bırakılır. Kelam konusu teknikte hastada en yararlı başa çıkma marifetlerini geliştirmeyi içeren sistematik duyarsızlaştırma amaçlanır.


Sanal gerçeklik, klostrofobi için maruz kalma terapisine katılmanın öteki bir yoludur.


VR, bir klostrofobi durumunu simüle etmek için bilgisayar tarafınca oluşturulan bir ortamı kullanmayı içerir. Sanal gerçeklik inançlı olduğu için faydalıdır, tedavi senaryoları klinisyen tarafınca kolaylıkla denetim edilir.


Klostrofobiyi direktörün yolları nelerdir?


  • Derin nefes egzersizleri


  • Kaygıyı azaltmaya yardımcı olabilen yollardan biri de görünen, duyulan, dokunulan, koklanabilen ve tadılan şeylere odaklanmak yani beş duyunun kullanılmasıdır.


  • Sakinleştirici bir iç konuşma da tasayı azaltmada işe yarayabilir.