Toplumda sıkça görülen migren, bireyde rastgele bir yaşta başlayabilen, daima ya da yinelayan ağrılarla kendini gösteren bir baş ağrısı çeşididir. Erkeklere kıyasla bayanlarda daha sık görülen migren, her 10 erkekten birinde görülürken, her 4 bayandan ise birinde rastlanılmaktadır. Migrenin genetik faktörlü bir rahatsızlık olduğu bilinmektedir.
Genellikle ergenlik çağında başlayan migren ağrıları, hastaların birçoklarında 30 yaşın altında görülmektedir. Ataklar halinde oluşan ağrılar, migrenin en besbelli özelliğidir. Şiddetli olabilen bu ağrılar, birtakım bazı yılda birkaç sefer görülürken, birtakım bazı da ay içerisinde tekraren oluşabilmektedir.
Başın bir yarısında oluşan zonklamalar eşliğinde çoğunlukla yinelar ve bu ağrılar vakit geçtikçe azalır nitelik taşır. tıpkı vakitte her baş ağrısı migren değildir. Migren baş ağrısı sebeplerinden biridir. Kişinin geçirdiği baş ağrılarının biroldukca niçini olabilmektedir. Migrene, menopoz daha sonrası periyot içerisinde bulunan bayanlarda daha az rastlanmaktadır. 35 yaşından daha sonra migrenin görülme sıklığında azalma olur.
MİGREN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Migren atakları çoklukla 20 ila 30 yaş içinde başlar, ama baş ağrısı atakları çocukluk ya da ergenlik devrinde yaşanabilir. Migren atağı 4 basamaklı olabilir, bunlar; prodrom, aura, baş ağrısı ve postdrom devridir. Her migren atağında tüm evrelerle karşılaşılmayabilir.
Prodrom
Baş ağrısı başlamadan 1 – 2 gün evvel, hastalar yaklaşan migren atağı için uyarıcı küçük değişiklikleri fark edebilirler:
-Kabızlık
-Ruh hali değişiklikleri, karamsarlık, huzursuzluk
-Yeme İsteği
-Boyun tutulması
-Artan susuzluk ve idrara çıkma
-Sık esneme
Aura
Hastaların büyük kısmı aurasız ataklar yaşar. Auralı hastalarda ağrı öncesinde yahut daha sonrasında nörolojik bozukluklar yaşanabilir. Auralı ataklarda hastalar; dokunma hislerinde güçsüzlük (duyusal), konuşma bozukluğu, görme bozuklukları, uyuşma yahut karıncalanma üzere problemlerle karşılaşabilirler.
Atak
Tedavi edilmeyen migren atakları bireyden şahsa değişiklik göstermesi ile birlikte, 4 ila 72 saat içinde sürebilir. Ataklar ender olabildiği üzere ayda yahut haftada birkaç kere da olabilir. Hasta migren atağı sırasında; kalp atışı formunda zonklama, mide bulantısı – kusma, ışık – ses ve hatta dokunmaya karşı çok hissiyat, bulanık görme, baş dönmesi ve birtakım durumlarda baygınlık yaşayabilir.
Postdrome (atak daha sonrası)
Postdrome daha sonrasında (atak daha sonrası), hasta kendini bitkin, tükenmiş ve az da olsa rahatlamış hisseder. Hasta 24 saat içerisinde; güçsüzlük, baş dönmesi, huzursuzluk, ışık ve sese karşı hassasiyet yaşayabilir.
MİGREN ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Migren çeşitleri temel olarak aura varlığı ve atağın müddetine göre farklı alt cinslere ayrılır:
Aurasız Migren
Aurasız migren, 4-72 saatlik yinelayan baş ağrısı atakları ile karakterize migren alt tipidir. Bu migren tipi tipik olarak tek tarafta lokalizedir ve ağrı seviyesi orta ile önemli içinde değişkenlik gösterebilir. Aurasız migren baş ağrısı fizikî aktivite ile tetiklenebilir ve çoklukla ışığa ve sese karşı hassasiyet belirtiler içinde yer alır.
Aurali Migren
Auralı migren, görsel, duyusal, sözel, hareket işlevi, beyin sapına dair aura belirtilerinin eşlik ettiği müddeti dakikalar olarak tabir edilen migren baş ağrısı cinsidir.
Kronik Migren
3 aylık bir süre zarfı boyunca, 1 ayda en az 15 gün boyunca ortaya çıkan migren baş ağrısına tıpkı vakit dilimi içerisinde aylık en az 8 gün boyunca migrene dair öteki belirtilerin eşlik etmesi kronik migren olarak tanımlanır.
Olası Migren
Migren kriterlerini tam olarak karşılamayan lakin belirtilerin migren baş ağrısına benzediği ve ağrının öteki baş ağrısı çeşitleri ile ilişkilendirilememesi halinde, mümkün migrenden bahsedilebilir.
MİGREN yol açar?
Migren; niçini tam olarak bilinmemekle birlikte genetik yahut çevresel faktörlerinde rol oynadığı bilinmektedir. Atakların ortaya çıkmasında, serotonin de dahil olmak üzere beyin kimyasallarında yaşanan dengesizliklerin niye olduğu düşünülmektedir.
Migren atakları sırasında beyin zarlarında (meninks) ağrıyı ortaya çıkaran birtakım kimyasallar salgılanır ve bu da migren ağrısının ortaya çıkamasına yol yol açar. Kalsitonin gen-ilişkili peptid (CGRP), migren ağrısında rol oynayan değerli kimyasal ileticilerden birisidir.
Aşağıda niçinler, şahısta migren ortaya çıkma riskini arttırabilir:
-Eğer migrenli bir aile üyesi var ise, bireyde migren gelişme ihtimali artar.
-Migren, rastgele bir yaş devrinde ortaya çıkabilir. Ergenlik periyoduyla birlikte hormonal değişiklikler migrenin ortaya çıkmasında kıymetli bir rol oynar. Lakin migren atakları çoklukla 20-30 yaş aralığında başlar. Takip eden senelerda yavaş yavaş migren ataklarının şiddet ve sıklığında azalma görülebilir. Bayanlarda migren, erkeklere oranla daha sık görülür. Çocukluk devrinde migren sıklığı erkeklerde daha fazladır, lakin ergenlik devri ve daha sonrasında kız çocuklarında görülme sıklığı erkek çocuklarına oranla besbelli olarak artış gösterir.
-Migrenli bireylerde, baş ağrısı adet devrinin hemilk öncesinde yahut başlangıcından daha sonra ortaya çıkabilir.
-Hamilelik yahut menopoz sırasında da migrenin karakteri, görülme sıklığı değişebilir. Migren çoklukla menopoz daha sonrasında geçer. Birtakım bayanlar migren ataklarının gebelik sırasında başladığını ya da kötüleştiğini söyleyebilir. Biroldukca migren hastasında, gebelik sürecinde migren atakları görülmez. Lakin migren ekseriyetle doğum daha sonrası periyotta bir daha ortaya çıkar.
MİGREN NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Migren kesin tedavisi mevcut olmayan bir rahatsızlıktır. Doktorların migren hastalarına tedavi yaklaşımı genel olarak belirti ve atak sıklığının önlenmesine yöneliktir. Tedavi planı hastanın yaşına, atakların sıklığına, migren tipine, belirtilerin ciddiyetine ve kişinin sıhhat durumu ile ilgili öbür faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Migren tedavisi ilaçlı ve ilaç dışı tedavi olarak ikiye ayrılır:
İlaç Tedavisi
Akut ataklarda uygulanan ilaçlar, tesirli ve süratli bir biçimde tedaviyi amaçlayarak ağrının şiddetini ve öbür bulguları azaltmayı ya da büsbütün ortadan kaldırmayı, atağın mühletini kısaltmayı ve ömür kalitesini artırmayı gayeler. Bu noktada ilaçlar, hastanın hikayesine ve muayenesine nazaran uzman tabip tarafınca reçete edilir.
Tüm bunlara ek olarak tabip, eşlik eden şiddetli belirtiler varlığında profilaktik yani önleyici tedavi de düzenleyerek atakların sıklığını, mühletini ve şiddetini azaltmayı; oluşacak akut atakların önüne geçmeyi amaçlar. Önleyici tedavi ayda 2 ve daha fazla atak ya da ayda 4 ve daha fazla sayıda ağrılı gün geçiren, atakları gitgide sıklaşan, uzun müddetli ağrı yüzünden ömür kalitesi düşen kimi hastalara uygulanır. Tabip tarafınca verilen tedavi, belirlenen doz ve müddet ile tertipli olarak kullanılmalıdır.
Nöroloji doktorunca reçete edilen ve atak tedavisinde kullanılan migren ilaçları ekseriyetle sıradan ve kombine analjezikler, nonsteroidal anti inflamatuvarlar, triptanlar, ergot türevleri, anti emetikler (bulantı önleyiciler) ve nöroleptiklerden (sinir aktivasyonu engelleyici ilaçlar) oluşur. Önleyici tedavi olarak beta blokerler, antidepresanlar, entiepileptikler (nöbet gelişmenini önleyici ilaçlar) ve serotonin antagonistleri, kalsiyum kanal blokerleri ve botulinum toksini tip A üzere ilaçlardan oluşur.
İlaç Dışı Tedavi
Nöroloji tabibi tarafınca hasta, hastalığı hakkında kapsamlı olarak bilgilendirilir. Rahatlama teknikleri, idman, nizamlı uyku ve tertipli beslenme ile ömür halinin düzenlenmesi önerilir. Diyet, ışık, hava, yükseklik ve hormonal değişimler üzere tetik faktörlerinin farkına varılması ve bunlardan kaçınması gerektiği anlatılır.
MİGRENİ NE TETİKLER?
Migren tetikleyicileri bireye göre farklılık gösterebilir. Tıpkı şahısta bir atağı farklı bir niye tetiklerken bir diğer migren atağını farklı bir niye tetikleyebilir. Bu niçinle tüm tetikleyicilere dikkat edilmesinde yarar vardır. Örneğin peynir ve çikolata üzere kimi yiyecekler migreni tetikleyebilir. Bunun yanı sıra öğün atlamak yahut öğünü geciktirmek, kâfi su içmemek de migren ataklarına niye olabilir. Uyku nizamı de migren için kıymetlidir.
Az ya da faza uyumak, ağır idman yapmak ve uzun periyodik seyahatler da migren ağrısına niye olabilir. Çevresel etkenler de migren ağrılarınızı tetikleyebilir. Çok parlak ve yanıp sönen ışıklar, keskin kokular ve iklim değişiklikleri migren ağrılarınızı tesirler. Bunların yanı sıra duygusal ve ruhsal faktörler ve bayanlardaki hormonal değişimler de migreni en epey tetikleyenler içinde sayılır.
Kanıtlanmış migrene uygun gelen yiyecekler olmasa da migrene düzgün gelmeyen yiyeceklere kesinlikle dikkat etmek gerekir. Örneğin çikolata, kakao, bakla, kuru fasulye, mercimek ve soya eserleri, çeşitli deniz eserler, sakatatlar, alkollü içecekler, hazır et ve tavuk suyu tabletleri, konserveler, çağ kahve ve asitli içecekleri, incir, kuru üzüm, papaya, avokado, muz ve kırmızı erik, fıstık ezmesi üzere migreni tetikleyebilecek yiyecek ve içecekler konusunda dikkatli olunmalıdır.
MİGRENE NE GÜZEL GELİR?
Düzenli beslenme ve uyku migrenin ortaya çıkmasını engelleyici ögelerdir. Bunun yanı sıra migreni tetikleyen ögelerin bilinmesi ve bunlardan kaçınılması da migren ataklarının sıklığını azaltmaktadır. Migren baş ağrısını tetikleyebilen birfazlaca faktör mevcuttur:
-Alkol kullanması
-Aşırı parlak ışıkla çalışmak
-Tatlandırıcılı ya da işlenmiş besin tüketmek
-Uyku düzensizliği
-Parfüm ve sigara dumanı üzere ağır kokulara maruziyet
-Yüksek ses maruziyeti
-Öğün atlama
-Kadınlarda meydana gelen dönemsel hormonal değişiklikler yahut hormon içeren ilaçların kullanması
-Fiziksel ve duygusal (emosyonel) stres
-Mevsimsel değişiklikler
Tetikleyici faktörlerden sakınmaya ek olarak tabiplerin bilgisi ve önerisi dahilinde gerçekleştirilen çeşitli uygulamalar ile migren baş ağrısının denetiminde katkı sağlanabilir.
Öksürük otu doza bağımlı olarak migren ağrılarını hafifçelettiği argüman edilen bir bitkidir. Fakat içeriğinde bilhassa karaciğer hasarı ve kanser ile alakalı kimyasalların da bulunması niçiniyle kullanılacak öksürük otu eseri dikkatli olarak seçilmelidir.
Yapılan çeşitli çalışmalar folat, B2 vitamini yahut magnezyum üzere vitamin ve minerallerin miren baş ağrısının sıklığı konusunda tesirli olabileceğini sav etmiştir.
Bu eserler haricinde antioksidan özellik gösteren ve genel olarak güç metabolizmasında kıymetli bir bakılırsav üstüne alan koenzim Q10 da migren hastalığı ile bağlantılı olabilecek bir unsurdur. Hem beden tarafınca üretilen birebir vakitte kırmızı et, balık, karaciğer, brokoli ve maydanoz üzere besinlerde yer alan koenzim Q10 gerekli durumlarda besin destek eseri olarak da kullanılabilir. Migren sıklığı ve şiddeti üzerinde katkı sağlayıcı özellik gösterebilen koenzim Q10 kullanması sırasında oluşabilecek cilt ve sindirim sorunları için dikkatli olunması önerilir.
HANGİ BESİNLER MİGREN ATAĞINA yol açar?
Migrene niye olan besinleri peynirler ve tiramin içeren besinler halinde özetlenebilir. Tiramin, besin bekletildikçe, proteinlerin yıkılması sonucunda ortaya çıkar. Yıllandırılan yüksek protein içerikli besinlerde tiramin ölçüsü da artar. Bilhassa peynirler ve şaraplar, alkollü içecekler ve işlenmiş etlerin bol tiremin içermesi niçiniyle migrene niye olduğunu söyleyebiliriz. Hangi peynirler migreni daha epey tesirler sorusunun karşılığı olarak ise yüksek tiramin içermeleri niçiniyle; rokfor ve gibisi küflü peynirler (stilton, gorgonzola), çedar, beyaz peynir, mozzarella, permesan, İsviçre peyniri sıralanabilir.
Alkol: Kırmızı şarap, bira, viski ve şampanya migren dostudur. Migren ağrısını acilen tetikleyebilir.
Gıda koruyucuları: Besin koruyucuları içlerinde bulunan nitratların damarları genişletmesi niçiniyle migreni tetiklerler.
Soğuk besinler: Bilhassa beden ısısının yükseldiği antrenman, yürüyüş esnasında ya da sıcak havalarda tüketilen soğuk havalar kimi şahıslarda migren ağrısına niye olabilir. Bilhassa alın ve şakaklarda hissedilen ağrı çoklukla birkaç dakika sürer. Ayrıyeten fazlaca soğukta kalmak da migreni tetikleyebilir.
-Bunların haricinde migrene yeterli gelmeyen besinler şu biçimde sıralanabilir:
-Kuruyemişler ve kabuklu yemişler
-Tütsülenmiş (smoked) yahut kurutulmuş balık
-Fırınlanmış mayalı yiyecekler (kek, konut imali ekmek, sandviç ekmeği)
-Muz, narenciye eserleri (portakal, mandalina, turunç vb), kivi, ananas, frambuaz, kırmızı erik
-Bazı kuru meyveler (hurma, incir, üzüm)
-Et bulyon ile yapılmış çorbalar (Gerçek et suyu için geçerli değildir)
-Aspartam ve öbür tatlandırıcılar
KAFEİN MİGRENE GÜZEL GELİR Mİ?
Kafein migrene güzel gelir. Migren ilacınıza kafein eklemeniz ilaçların baş ağrısına karşı nerdeyse %40 daha fazla tesir etmesini sağlamaktadır. Migren ilacı kullanırken kafein içeren ilaçlar kullanıldığında hem daha düşük dozda ilaç kullanıldığı birebir vakitte ilacın daha tesirli olduğu görülebilir Lakin kafein içeren ilaçların da öteki tüm baş ağrısı ilaçları üzere epeyce fazla kullanılması rebound baş ağrısına (geri tepme baş ağrısı) yol açar. Ayrıyeten kafein içeren ilaçlar faydalı olsa da kafein içeren besinler tavsiye edilmez. Kahve, çay, meşrubatlar yahut çikolata kişiyi rebound baş ağrılarına daha hassas hale getirebilir. Migren ilaçlarının tümü hekim nezaretinde kullanılmalıdır.
Genellikle ergenlik çağında başlayan migren ağrıları, hastaların birçoklarında 30 yaşın altında görülmektedir. Ataklar halinde oluşan ağrılar, migrenin en besbelli özelliğidir. Şiddetli olabilen bu ağrılar, birtakım bazı yılda birkaç sefer görülürken, birtakım bazı da ay içerisinde tekraren oluşabilmektedir.
Başın bir yarısında oluşan zonklamalar eşliğinde çoğunlukla yinelar ve bu ağrılar vakit geçtikçe azalır nitelik taşır. tıpkı vakitte her baş ağrısı migren değildir. Migren baş ağrısı sebeplerinden biridir. Kişinin geçirdiği baş ağrılarının biroldukca niçini olabilmektedir. Migrene, menopoz daha sonrası periyot içerisinde bulunan bayanlarda daha az rastlanmaktadır. 35 yaşından daha sonra migrenin görülme sıklığında azalma olur.
MİGREN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Migren atakları çoklukla 20 ila 30 yaş içinde başlar, ama baş ağrısı atakları çocukluk ya da ergenlik devrinde yaşanabilir. Migren atağı 4 basamaklı olabilir, bunlar; prodrom, aura, baş ağrısı ve postdrom devridir. Her migren atağında tüm evrelerle karşılaşılmayabilir.
Prodrom
Baş ağrısı başlamadan 1 – 2 gün evvel, hastalar yaklaşan migren atağı için uyarıcı küçük değişiklikleri fark edebilirler:
-Kabızlık
-Ruh hali değişiklikleri, karamsarlık, huzursuzluk
-Yeme İsteği
-Boyun tutulması
-Artan susuzluk ve idrara çıkma
-Sık esneme
Aura
Hastaların büyük kısmı aurasız ataklar yaşar. Auralı hastalarda ağrı öncesinde yahut daha sonrasında nörolojik bozukluklar yaşanabilir. Auralı ataklarda hastalar; dokunma hislerinde güçsüzlük (duyusal), konuşma bozukluğu, görme bozuklukları, uyuşma yahut karıncalanma üzere problemlerle karşılaşabilirler.
Atak
Tedavi edilmeyen migren atakları bireyden şahsa değişiklik göstermesi ile birlikte, 4 ila 72 saat içinde sürebilir. Ataklar ender olabildiği üzere ayda yahut haftada birkaç kere da olabilir. Hasta migren atağı sırasında; kalp atışı formunda zonklama, mide bulantısı – kusma, ışık – ses ve hatta dokunmaya karşı çok hissiyat, bulanık görme, baş dönmesi ve birtakım durumlarda baygınlık yaşayabilir.
Postdrome (atak daha sonrası)
Postdrome daha sonrasında (atak daha sonrası), hasta kendini bitkin, tükenmiş ve az da olsa rahatlamış hisseder. Hasta 24 saat içerisinde; güçsüzlük, baş dönmesi, huzursuzluk, ışık ve sese karşı hassasiyet yaşayabilir.
MİGREN ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Migren çeşitleri temel olarak aura varlığı ve atağın müddetine göre farklı alt cinslere ayrılır:
Aurasız Migren
Aurasız migren, 4-72 saatlik yinelayan baş ağrısı atakları ile karakterize migren alt tipidir. Bu migren tipi tipik olarak tek tarafta lokalizedir ve ağrı seviyesi orta ile önemli içinde değişkenlik gösterebilir. Aurasız migren baş ağrısı fizikî aktivite ile tetiklenebilir ve çoklukla ışığa ve sese karşı hassasiyet belirtiler içinde yer alır.
Aurali Migren
Auralı migren, görsel, duyusal, sözel, hareket işlevi, beyin sapına dair aura belirtilerinin eşlik ettiği müddeti dakikalar olarak tabir edilen migren baş ağrısı cinsidir.
Kronik Migren
3 aylık bir süre zarfı boyunca, 1 ayda en az 15 gün boyunca ortaya çıkan migren baş ağrısına tıpkı vakit dilimi içerisinde aylık en az 8 gün boyunca migrene dair öteki belirtilerin eşlik etmesi kronik migren olarak tanımlanır.
Olası Migren
Migren kriterlerini tam olarak karşılamayan lakin belirtilerin migren baş ağrısına benzediği ve ağrının öteki baş ağrısı çeşitleri ile ilişkilendirilememesi halinde, mümkün migrenden bahsedilebilir.
MİGREN yol açar?
Migren; niçini tam olarak bilinmemekle birlikte genetik yahut çevresel faktörlerinde rol oynadığı bilinmektedir. Atakların ortaya çıkmasında, serotonin de dahil olmak üzere beyin kimyasallarında yaşanan dengesizliklerin niye olduğu düşünülmektedir.
Migren atakları sırasında beyin zarlarında (meninks) ağrıyı ortaya çıkaran birtakım kimyasallar salgılanır ve bu da migren ağrısının ortaya çıkamasına yol yol açar. Kalsitonin gen-ilişkili peptid (CGRP), migren ağrısında rol oynayan değerli kimyasal ileticilerden birisidir.
Aşağıda niçinler, şahısta migren ortaya çıkma riskini arttırabilir:
-Eğer migrenli bir aile üyesi var ise, bireyde migren gelişme ihtimali artar.
-Migren, rastgele bir yaş devrinde ortaya çıkabilir. Ergenlik periyoduyla birlikte hormonal değişiklikler migrenin ortaya çıkmasında kıymetli bir rol oynar. Lakin migren atakları çoklukla 20-30 yaş aralığında başlar. Takip eden senelerda yavaş yavaş migren ataklarının şiddet ve sıklığında azalma görülebilir. Bayanlarda migren, erkeklere oranla daha sık görülür. Çocukluk devrinde migren sıklığı erkeklerde daha fazladır, lakin ergenlik devri ve daha sonrasında kız çocuklarında görülme sıklığı erkek çocuklarına oranla besbelli olarak artış gösterir.
-Migrenli bireylerde, baş ağrısı adet devrinin hemilk öncesinde yahut başlangıcından daha sonra ortaya çıkabilir.
-Hamilelik yahut menopoz sırasında da migrenin karakteri, görülme sıklığı değişebilir. Migren çoklukla menopoz daha sonrasında geçer. Birtakım bayanlar migren ataklarının gebelik sırasında başladığını ya da kötüleştiğini söyleyebilir. Biroldukca migren hastasında, gebelik sürecinde migren atakları görülmez. Lakin migren ekseriyetle doğum daha sonrası periyotta bir daha ortaya çıkar.
MİGREN NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Migren kesin tedavisi mevcut olmayan bir rahatsızlıktır. Doktorların migren hastalarına tedavi yaklaşımı genel olarak belirti ve atak sıklığının önlenmesine yöneliktir. Tedavi planı hastanın yaşına, atakların sıklığına, migren tipine, belirtilerin ciddiyetine ve kişinin sıhhat durumu ile ilgili öbür faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Migren tedavisi ilaçlı ve ilaç dışı tedavi olarak ikiye ayrılır:
İlaç Tedavisi
Akut ataklarda uygulanan ilaçlar, tesirli ve süratli bir biçimde tedaviyi amaçlayarak ağrının şiddetini ve öbür bulguları azaltmayı ya da büsbütün ortadan kaldırmayı, atağın mühletini kısaltmayı ve ömür kalitesini artırmayı gayeler. Bu noktada ilaçlar, hastanın hikayesine ve muayenesine nazaran uzman tabip tarafınca reçete edilir.
Tüm bunlara ek olarak tabip, eşlik eden şiddetli belirtiler varlığında profilaktik yani önleyici tedavi de düzenleyerek atakların sıklığını, mühletini ve şiddetini azaltmayı; oluşacak akut atakların önüne geçmeyi amaçlar. Önleyici tedavi ayda 2 ve daha fazla atak ya da ayda 4 ve daha fazla sayıda ağrılı gün geçiren, atakları gitgide sıklaşan, uzun müddetli ağrı yüzünden ömür kalitesi düşen kimi hastalara uygulanır. Tabip tarafınca verilen tedavi, belirlenen doz ve müddet ile tertipli olarak kullanılmalıdır.
Nöroloji doktorunca reçete edilen ve atak tedavisinde kullanılan migren ilaçları ekseriyetle sıradan ve kombine analjezikler, nonsteroidal anti inflamatuvarlar, triptanlar, ergot türevleri, anti emetikler (bulantı önleyiciler) ve nöroleptiklerden (sinir aktivasyonu engelleyici ilaçlar) oluşur. Önleyici tedavi olarak beta blokerler, antidepresanlar, entiepileptikler (nöbet gelişmenini önleyici ilaçlar) ve serotonin antagonistleri, kalsiyum kanal blokerleri ve botulinum toksini tip A üzere ilaçlardan oluşur.
İlaç Dışı Tedavi
Nöroloji tabibi tarafınca hasta, hastalığı hakkında kapsamlı olarak bilgilendirilir. Rahatlama teknikleri, idman, nizamlı uyku ve tertipli beslenme ile ömür halinin düzenlenmesi önerilir. Diyet, ışık, hava, yükseklik ve hormonal değişimler üzere tetik faktörlerinin farkına varılması ve bunlardan kaçınması gerektiği anlatılır.
MİGRENİ NE TETİKLER?
Migren tetikleyicileri bireye göre farklılık gösterebilir. Tıpkı şahısta bir atağı farklı bir niye tetiklerken bir diğer migren atağını farklı bir niye tetikleyebilir. Bu niçinle tüm tetikleyicilere dikkat edilmesinde yarar vardır. Örneğin peynir ve çikolata üzere kimi yiyecekler migreni tetikleyebilir. Bunun yanı sıra öğün atlamak yahut öğünü geciktirmek, kâfi su içmemek de migren ataklarına niye olabilir. Uyku nizamı de migren için kıymetlidir.
Az ya da faza uyumak, ağır idman yapmak ve uzun periyodik seyahatler da migren ağrısına niye olabilir. Çevresel etkenler de migren ağrılarınızı tetikleyebilir. Çok parlak ve yanıp sönen ışıklar, keskin kokular ve iklim değişiklikleri migren ağrılarınızı tesirler. Bunların yanı sıra duygusal ve ruhsal faktörler ve bayanlardaki hormonal değişimler de migreni en epey tetikleyenler içinde sayılır.
Kanıtlanmış migrene uygun gelen yiyecekler olmasa da migrene düzgün gelmeyen yiyeceklere kesinlikle dikkat etmek gerekir. Örneğin çikolata, kakao, bakla, kuru fasulye, mercimek ve soya eserleri, çeşitli deniz eserler, sakatatlar, alkollü içecekler, hazır et ve tavuk suyu tabletleri, konserveler, çağ kahve ve asitli içecekleri, incir, kuru üzüm, papaya, avokado, muz ve kırmızı erik, fıstık ezmesi üzere migreni tetikleyebilecek yiyecek ve içecekler konusunda dikkatli olunmalıdır.
MİGRENE NE GÜZEL GELİR?
Düzenli beslenme ve uyku migrenin ortaya çıkmasını engelleyici ögelerdir. Bunun yanı sıra migreni tetikleyen ögelerin bilinmesi ve bunlardan kaçınılması da migren ataklarının sıklığını azaltmaktadır. Migren baş ağrısını tetikleyebilen birfazlaca faktör mevcuttur:
-Alkol kullanması
-Aşırı parlak ışıkla çalışmak
-Tatlandırıcılı ya da işlenmiş besin tüketmek
-Uyku düzensizliği
-Parfüm ve sigara dumanı üzere ağır kokulara maruziyet
-Yüksek ses maruziyeti
-Öğün atlama
-Kadınlarda meydana gelen dönemsel hormonal değişiklikler yahut hormon içeren ilaçların kullanması
-Fiziksel ve duygusal (emosyonel) stres
-Mevsimsel değişiklikler
Tetikleyici faktörlerden sakınmaya ek olarak tabiplerin bilgisi ve önerisi dahilinde gerçekleştirilen çeşitli uygulamalar ile migren baş ağrısının denetiminde katkı sağlanabilir.
Öksürük otu doza bağımlı olarak migren ağrılarını hafifçelettiği argüman edilen bir bitkidir. Fakat içeriğinde bilhassa karaciğer hasarı ve kanser ile alakalı kimyasalların da bulunması niçiniyle kullanılacak öksürük otu eseri dikkatli olarak seçilmelidir.
Yapılan çeşitli çalışmalar folat, B2 vitamini yahut magnezyum üzere vitamin ve minerallerin miren baş ağrısının sıklığı konusunda tesirli olabileceğini sav etmiştir.
Bu eserler haricinde antioksidan özellik gösteren ve genel olarak güç metabolizmasında kıymetli bir bakılırsav üstüne alan koenzim Q10 da migren hastalığı ile bağlantılı olabilecek bir unsurdur. Hem beden tarafınca üretilen birebir vakitte kırmızı et, balık, karaciğer, brokoli ve maydanoz üzere besinlerde yer alan koenzim Q10 gerekli durumlarda besin destek eseri olarak da kullanılabilir. Migren sıklığı ve şiddeti üzerinde katkı sağlayıcı özellik gösterebilen koenzim Q10 kullanması sırasında oluşabilecek cilt ve sindirim sorunları için dikkatli olunması önerilir.
HANGİ BESİNLER MİGREN ATAĞINA yol açar?
Migrene niye olan besinleri peynirler ve tiramin içeren besinler halinde özetlenebilir. Tiramin, besin bekletildikçe, proteinlerin yıkılması sonucunda ortaya çıkar. Yıllandırılan yüksek protein içerikli besinlerde tiramin ölçüsü da artar. Bilhassa peynirler ve şaraplar, alkollü içecekler ve işlenmiş etlerin bol tiremin içermesi niçiniyle migrene niye olduğunu söyleyebiliriz. Hangi peynirler migreni daha epey tesirler sorusunun karşılığı olarak ise yüksek tiramin içermeleri niçiniyle; rokfor ve gibisi küflü peynirler (stilton, gorgonzola), çedar, beyaz peynir, mozzarella, permesan, İsviçre peyniri sıralanabilir.
Alkol: Kırmızı şarap, bira, viski ve şampanya migren dostudur. Migren ağrısını acilen tetikleyebilir.
Gıda koruyucuları: Besin koruyucuları içlerinde bulunan nitratların damarları genişletmesi niçiniyle migreni tetiklerler.
Soğuk besinler: Bilhassa beden ısısının yükseldiği antrenman, yürüyüş esnasında ya da sıcak havalarda tüketilen soğuk havalar kimi şahıslarda migren ağrısına niye olabilir. Bilhassa alın ve şakaklarda hissedilen ağrı çoklukla birkaç dakika sürer. Ayrıyeten fazlaca soğukta kalmak da migreni tetikleyebilir.
-Bunların haricinde migrene yeterli gelmeyen besinler şu biçimde sıralanabilir:
-Kuruyemişler ve kabuklu yemişler
-Tütsülenmiş (smoked) yahut kurutulmuş balık
-Fırınlanmış mayalı yiyecekler (kek, konut imali ekmek, sandviç ekmeği)
-Muz, narenciye eserleri (portakal, mandalina, turunç vb), kivi, ananas, frambuaz, kırmızı erik
-Bazı kuru meyveler (hurma, incir, üzüm)
-Et bulyon ile yapılmış çorbalar (Gerçek et suyu için geçerli değildir)
-Aspartam ve öbür tatlandırıcılar
KAFEİN MİGRENE GÜZEL GELİR Mİ?
Kafein migrene güzel gelir. Migren ilacınıza kafein eklemeniz ilaçların baş ağrısına karşı nerdeyse %40 daha fazla tesir etmesini sağlamaktadır. Migren ilacı kullanırken kafein içeren ilaçlar kullanıldığında hem daha düşük dozda ilaç kullanıldığı birebir vakitte ilacın daha tesirli olduğu görülebilir Lakin kafein içeren ilaçların da öteki tüm baş ağrısı ilaçları üzere epeyce fazla kullanılması rebound baş ağrısına (geri tepme baş ağrısı) yol açar. Ayrıyeten kafein içeren ilaçlar faydalı olsa da kafein içeren besinler tavsiye edilmez. Kahve, çay, meşrubatlar yahut çikolata kişiyi rebound baş ağrılarına daha hassas hale getirebilir. Migren ilaçlarının tümü hekim nezaretinde kullanılmalıdır.